Xin gửi đến các bạn những dòng chia sẻ của cô Đinh Thảo, nhân viên của VOICE, viết về ông Shiwei Ye, một trong năm thành viên Hội đồng Quản trị VOICE.

Tham gia thúc đẩy xã hội dân sự (XHDS) tại Việt Nam chưa bao giờ là dễ dàng cho các cá nhân, tổ chức trong nước. Tuy nhiên, nếu biết rằng có sự ủng hộ mạnh mẽ, lâu dài từ bạn bè quốc tế, có lẽ chúng ta sẽ cảm thấy bớt cô độc và được tiếp sức hơn trên con đường này.

Vì thế, tôi muốn kể một câu chuyện giữa hàng trăm câu chuyện chưa bao giờ được kể. Câu chuyện về một người Mỹ gốc Hoa, hay đúng hơn là một người Hoa tị nạn tại Mỹ, đã luôn âm thâm ủng hộ các phong trào xã hội trong khu vực, trong đó có Việt Nam.

“Có thể nhiều người không biết, nhưng tôi là một người tị nạn.” – Shiwei trả lời khi tôi hỏi tại sao anh lựa chọn con đường này. Anh nói, chính vì xuất thân tị nạn mà anh theo học và làm việc về nhân quyền. (*)

Sau này, khi đã quen biết nhiều hơn, tôi biết rằng Shiwei sinh ra và lớn lên tại Trung Quốc, đến năm 10 tuổi thì anh cùng gia đình bị buộc phải rời quê, đi tị nạn tại Hoa Kỳ do liên quan đến phong trào Thiên An Môn (1989). Anh sống ở Mỹ kể từ đó, cho đến năm 2008 thì qua Thái Lan sống và làm việc tại các tổ chức nhân quyền khu vực và quốc tế cho đến nay. Vì vậy mà hiểu biết của anh về tình hình chính trị, xã hội ở Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan và một số nước khác trong khu vực rất sâu sắc.

Tôi biết về Shiwei khá muộn, năm 2017, khi mà hầu hết những nhà hoạt động Việt Nam có kết nối với quốc tế đều biết về anh. Đó là khi VOICE đưa ra một chương trình hướng dẫn (mentorship) giữa các nhân viên và các thành viên hội đồng quản trị. Lúc bấy giờ, tôi, một nhân viên mới của VOICE, đã đề nghị Shiwei trở thành người hướng dẫn (mentor) cho mình.

Nhờ cơ hội đó, tôi biết nhiều hơn về Shiwei và luôn bị ấn tượng bởi sự ủng hộ nhiệt thành mà anh dành cho giới hoạt động Việt Nam. Trong nhiều năm, Shiwei tham gia vận động cho các tù nhân lương tâm Việt Nam, như Trần Huỳnh Duy Thức; anh cập nhật về tình trạng của họ cho các Báo cáo viên Đặc biệt của LHQ; anh tham gia đào tạo về nhân quyền, vận động, phát triển tổ chức,… cho các nhà hoạt động, như là thông qua chương trình đào tạo của VOICE; anh nhận lời hướng dẫn những nhà hoạt động trẻ, trong đó có tôi; thậm chí, anh còn chấp nhận rủi ro bị cấm nhập cảnh vào Việt Nam, khi trở thành thành viên Hội đồng Quản trị của một tổ chức XHDS như VOICE. Ngay cả khi anh hoạt động độc lập, anh vẫn không ngừng cập nhật về những gì đang diễn ra và tìm cách này hay cách khác để giúp đỡ giới hoạt động Việt Nam.

Với tôi, đây là một câu chuyện truyền cảm hứng, nhưng chắc chắn không phải một câu chuyện cá biệt. Nó cũng giống như hàng trăm câu chuyện khác về những người bạn quốc tế như vậy mà tôi đã từng gặp. Chính họ chứ không ai khác, đã khẳng định rằng nhân quyền là giá trị phổ quát.

Thank you very much for being so supportive to us and for showing that human rights is truly universal, Shiwei.
—
Chú thích:

(*) Shiwei có bằng Thạc sĩ Quan hệ Quốc tế, chuyên về Nhân quyền, ở Đại học Columbia; và bằng Cử nhân Quan hệ Quốc tế, chuyên về Hòa bình và An ninh, từ Đại học California Davis.