Vũ Ngọc Hân, nhà hoạt động nhân quyền ở Việt Nam và cũng là một học viên của VOICE. Dưới đây là bài phát biểu của cô tại “The 2017 Dublin Platform” do Front Line Defender tổ chức tại Ireland.
*****
Xin chào mọi người, tôi là Hannah, tôi là một người hoạt động đến từ Việt nam. Hiện tôi đang hỗ trợ chương trình đào tạo của VOICE tại Philippines. VOICE là một NGO thúc đẩy xã hội dân sự, nhân quyền và pháp trị tại Việt nam. Và hiện tại tôi cũng là một thực tập sinh của tổ chức PIN tại CH Czech.
Bây giờ tôi xin chia sẻ câu chuyện của tôi, hành trình từ một thợ may trở thành người bảo vệ nhân quyền.
Tôi sinh ra tại một miền quê ở Miền Nam Việt Nam. Tôi phải nghỉ học khi 15 tuổi, vì ba tôi mất sớm. Rồi gia đình tôi không đủ tiền để cho tôi tiếp tục đi học.
Sau đó tôi lên Sài Gòn, thành phố lớn nhất Việt Nam, và làm việc trong một công ty may trong 5 năm. Trong thời gian đó, tôi nhìn thấy rất nhiều cảnh người lao động phải biểu tình chống lại chủ, và người dân biểu tình chống lại những chính sách của chính quyền. Cũng trong thời gian đó tôi bắt đầu tìm hiểu về quyền lao động và nhân quyền. Tôi nhận ra có rất nhiều vi phạm nhân quyền đang diễn ra trên đất nước mình. Bản thân tôi, cũng đã tham gia nhiều cuộc biểu tình sau đó.
Tháng 12 năm ngoái, tôi tham gia một khóa học bí mật về nhân quyền tại Việt Nam. Hẳn các bạn cũng biết Việt Nam hiện nay vẫn là một nước độc tài cộng sản, và chính quyền thì không hề muốn người dân biết và thực hành những quyền cơ bản của họ.
Mặc dù đã rất cẩn thận, nhưng khóa học của chúng tôi cũng bị chính quyền tấn công sau chỉ một tháng hoạt động. Công an phá hủy và thu giữ toàn bộ máy tính và điện thoại của chúng tôi. Họ bắt chúng tôi về những đồn công an khác nhau. Sau khoảng 8 tiếng thẩm vấn, họ nói rằng tôi có thể về nhà, nhưng trên đường về nhà, tôi đã bị 5 cảnh sát tấn công. Họ đánh tôi liên tục trong 10 phút vào đầu, ngực, và mặt tôi. Họ bỏ đi trong khi tôi nằm lăn xuống đường. Tôi không hiểu tại sao, nhưng trong khi tôi khóc, tôi vẫn cố gắng nói với họ: “em không ghét tụi anh, em không ghét gì tụi anh hết, Chúa chúc lành cho anh”.
Những ngày sau đó, tôi tự hỏi bản thân rất nhiều. Tôi đã làm gì sai? Tại sao họ lại đánh tôi? Chỉ vỉ tôi muốn học về quyền của tôi sao?
Họ có thể làm đau thân xác tôi, nhưng tâm trí tôi lại càng thêm mạnh. Hơn bao giờ hết, tôi tin tưởng mạnh mẽ vào nhân quyền, không chỉ cho riêng tôi, mà là cho cả gia đình và bạn bè của tôi nữa.
8 tháng trước, tôi đăng kí một học bổng với VOICE, và đã được chấp nhận. Tôi phải thoát khỏi Việt Nam theo đường bộ qua Campuchia, trước khi đến được trụ sở của VOICE ở Philippines.
Ngày hôm nay, tôi đứng đây trước các bạn, hi vọng chia sẽ câu chuyện của tôi và học hỏi được những kinh nghiệm từ các bạn. Tôi hi vọng có thể tham gia vào mạng lưới những người bảo vệ nhân quyền trên toàn thế giới, để có thể cất lên tiếng nói về tình hình nhân quyền ở Việt Nam.
Ở đây, một đất nước tự do, sẽ chẳng có ai xông vào cuộc họp hôm nay để bắt chúng ta. Chúng ta cũng không bị thẩm vấn, hay đi tù, hay bị kết án 10 năm chỉ vì thể hiện quan điểm và suy nghĩ của chúng ta.
Nhưng cũng ngay lúc này, trên đất nước của tôi, bạn bè tôi, đồng đội tôi đang bị sách nhiễu, bắt bớ, và giam cầm. Từ đầu năm đến bây giờ, đã có ít nhất 17 người hoạt động nhân quyền bị bắt. Và ngay hôm nay, thêm một nữ đấu tranh nhân quyền bị bắt. Tôi hy vọng có thể thay họ cất lên tiếng nói, dù chỉ là trong hội nghị này.
Cảm ơn các bạn đã lắng nghe.
*****
Xem bài phát biểu gốc từ Front Line Defender của cô tại đây.
Luật sư Trịnh Hội, Giám đốc điều hành tổ chức VOICE, phát biểu tại Draper Hills Summer Fellowship 2017. Trong bài nói chuyện, ông kể về hành trình trở thành người đấu tranh cho nhân quyền tại Việt Nam. Hành trình từ một thanh niên luôn cố quên đi một quê hương với đau thương và mất mát đến một luật sư đi khắp thế giới và luôn giới thiệu “Tôi đến từ Việt Nam”.
Tiếp nối chiến dịch vận động quốc tế UPR (Universal Periodic Review: Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát) năm 2014, một phái đoàn vận động nhân quyền Việt Nam đã có mặt tại châu Âu để cập nhật cho các cơ quan Liên Hiệp Quốc và các tổ chức khác về những điểm tiến bộ cũng như vi phạm của chính phủ Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền kể từ lần kiểm điểm gần nhất năm 2014.
Ngày sinh nhật của tù nhân lương tâm, blogger Ba Sàm – Nguyễn Hữu Vinh, thứ Sáu 15 tháng 9 cũng sẽ là ngày khởi động của Chiến dịch Vận động Nhân quyền UPR giữa kỳ, còn gọi là Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát năm 2017 và kéo dài đến ngày 10 tháng 10 năm 2017. Chiến dịch này cũng nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng trong nước cũng như quốc tế về tình hình Nhân quyền và Tù nhân lương tâm Việt Nam.
Đại diện phái đoàn vận động nhân quyền Việt Nam UPR giữa kỳ lần này gồm có bà Lê Thị Minh Hà, vợ của ông Nguyễn Hữu Vinh và hai đại diện của VOICE là cô Anna Nguyễn, Giám đốc chương trình của VOICE và cô Đinh Thảo, Điều phối viên chương trình của VOICE ở châu Âu. Chuyến đi vận động diễn ra ở Đức, Thuỵ Sĩ, Thuỵ Điển, Nauy, Bỉ và Cộng hoà Séc.
Tin tức về chiến dịch từ phái đoàn vận động nhân quyền Việt Nam được cập nhật thường xuyên tại trang Vietnam UPR
Đài Á Châu Tự Do – RFA đã có cuộc phỏng vấn “Thông điệp của Chiến dịch vận động nhân quyền UPR 2017” với đại diện của VOICE, cô Đinh Thảo, người có mặt trong phát đoàn vận động nhân quyền Việt Nam tham dự UPR và sẽ trình bày trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Geneva, Thuỵ Sĩ ngày 19 tháng chín.
GẶP BỘ NGOẠI GIAO ĐỨC, CHIẾN DỊCH VẬN ĐỘNG NHÂN QUYỀN UPR 2017 CHÍNH THỨC BẮT ĐẦU
Phái đoàn vận động nhân quyền UPR 2017 của chúng ta đã có mặt tại Berlin, Đức để bắt đầu chiến dịch kéo dài gần một tháng của mình.
Từ trái sang: Anna Nguyễn – Giám đốc Chương trình của VOICE, Nhà hoạt động Đinh Thảo – Điều phối viên chương trình của VOICE ở châu Âu, và bà Lê Thị Minh Hà – vợ của Nhà báo độc lập Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm)
Phái đoán đã có cuộc làm việc vào chiều ngày 15.9 với bà Annette Knobloch, Phó Phòng Đông Nam Á/Thái Bình Dương của Bộ Ngoại giao Đức.
Các nhà vận động Việt Nam đã cập nhật bà Knobloch về tình hình nhân quyền Việt Nam, trong đó có việc gia tăng bắt bớ và giam giữ các nhà hoạt động nhân quyền.
Phái đoàn cũng đề nghị Đức và EU mở các chương trình tài trợ cho các tổ chức xã hội dân sự không có đăng ký ở Việt Nam, cũng như cân nhắc các chuẩn mực về nhân quyền trong đàm phán hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và EU.
Cũng trong cuộc gặp này, các thành viên phái đoàn cũng đề cập đến vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở Đức và hoan nghênh phản ứng của Đức trong việc đảm bảo pháp quyền và nhân quyền trong vụ việc này.
Từ trái sang: Bà Lê Thị Minh Hà, vợ nhà báo Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm), bà Annette Knobloch và Nhà hoạt động Đinh Thảo
Bà Lê Thị Minh Hà (bên trái), vợ nhà báo Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm), cùng Nhà hoạt động Đinh Thảo (bìa phải) gặp gỡ bà Annette Knobloch, Phó Phòng Đông Nam Á/Thái Bình Dương của Bộ Ngoại giao Đức tại Berlin ngày 15 tháng 9.
Bà Annette Knobloch cũng ký tên vào bích chương chúc mừng sinh nhật Anh Ba Sàm, nhân dịp sinh nhật lần thứ 61 của nhà báo độc lập đang thụ án 5 năm tù này.
Sau ngày vận động đầu tiên, Phái đoàn gồm 3 người phụ nữ đã có những phát biểu:
Phát biểu của bà Lê Thị Minh Hà
Bà Lê Thị Minh Hà, vợ của tù nhân lương tâm Nguyễn Hữu Vinh, phát biểu trong ngày đầu tiên của chiến dịch vận động nhân quyền UPR 2017, ngay sau buổi làm việc với Bộ Ngoại giao Đức tại Berlin.
“Buổi làm việc hôm nay rất có ý nghĩa vì là ngày sinh nhật lần thứ 61 của Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh. Đây cũng là món quà tặng Anh Ba Sàm cũng như nói về những việc Anh Ba Sàm đang làm cho bản thân anh và cho rất nhiều người về nhà nước pháp quyền và cải cách tư pháp”.
“Buổi hôm nay cũng là buổi đầu tiên khởi hành cho một đợt vận động từ 15/9 đến 10/10 như VOICE đã công bố. Rất cảm ơn mọi người và các thành viên trong đoàn đã tổ chức ra sự kiện này”.
Phát biểu của Đinh Thảo – Điều phối viên chương trình của VOICE ở châu Âu
Nhà hoạt động Đinh Thảo, từ Berlin, sau cuộc gặp đầu tiên với Bộ Ngoại giao Đức:
“Chúng tôi rất hy vọng sau chuyến đi này có thể thu hút thêm sự chú ý của cộng đồng quốc tế cũng như các chính phủ ở châu Âu về tình hình nhân quyền Việt Nam nói chung và tình hình của các tù nhân lương tâm ở Việt Nam nói riêng. Chúng tôi rất mong các bạn sẽ quan tâm, theo dõi và ủng hộ hành trình của chúng tôi”.
Anna Nguyễn, Giám đốc Chương trình của VOICE, nói về ngày đầu tiên của chiến dịch vận động UPR 2017
“Hôm nay chúng tôi đã gặp gỡ với bà Annette Knobloch, người phụ trách các vấn đề Đông Nam Á/Thái Bình Dương của Bộ Ngoại giao Đức. Chúng tôi đã cập nhật cho bà về tình hình Việt Nam, cũng như thảo luận với bà về việc làm thế nào họ có thể giúp cải thiện được tình hình nhân quyền ở Việt Nam, và làm thế nào họ có thể hỗ trợ tốt hơn cho các tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam”.
– NGÀY 18 THÁNG 9
PHÁI ĐOÀN VẬN ĐỘNG NHÂN QUYỀN UPR 2017 ĐÃ TỚI GENEVA, THUỴ SĨ
Để chuẩn bị cho hàng loạt cuộc gặp với các cơ quan Liên Hiệp Quốc, phái đoàn của chúng tôi đã tới Geneva, Thuỵ Sĩ ngày hôm nay.
Tại đây, chúng tôi đã có cuộc tiếp xúc đầu tiên với tổ chức CIVICUS, một tổ chức phi chính phủ và cũng là một liên minh quốc tế nhằm củng cố xã hội dân sự trên toàn thế giới.
CIVICUS cũng là tổ chức được Liên Hiệp Quốc cấp quy chế tham vấn ECOSOC và có tư cách trực tiếp tham gia các chương trình nghị sự của Liên Hiệp Quốc. Đây cũng chính là tổ chức đã trợ giúp VOICE và sắp xếp cho nhà hoạt động Đinh Thảo phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào ngày 19/9/2017
– NGÀY 19 THÁNG 9
ĐẠI DIỆN CỦA VOICE CÓ BÀI PHÁT BIỂU TRƯỚC HỘI ĐỒNG NHÂN QUYỀN LIÊN HIỆP QUỐC
Vào lúc 5h chiều giờ Geneva, tức 10 giờ đêm giờ Việt Nam, ngày 19/9, nhà hoạt động Đinh Thảo, điều phối viên chương trình của VOICE ở châu Âu, đã thay mặt phái đoàn vận động nhân quyền của Việt Nam phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.
Cùng tham dự phiên họp này còn có bà Lê Thị Minh Hà, vợ nhà báo độc lập Anh Ba Sàm – Nguyễn Hữu Vinh, và cô Anna Nguyễn – Giám đốc Chương trình của VOICE.
Chúng tôi xin đăng toàn văn bài phát biểu của nhà hoạt động Đinh Thảo dưới đây:
Thưa Ngài Phó Chủ tịch,
Chúng tôi cực kỳ quan ngại về việc đàn áp các nhà bảo vệ nhân quyền ở Việt Nam. Chính quyền Việt Nam đang hoàn toàn đi ngược lại với các nghĩa vụ theo các công ước quốc tế và những khuyến nghị UPR đã được chấp nhận về việc tôn trọng quyền tự do biểu đạt và không gian xã hội dân sự.
Trong tám tháng đầu năm nay, ít nhất 16 nhà hoạt động đã bị bắt, giam giữ hoặc kết án theo Bộ luật Hình sự hà khắc, trong đó có sáu thành viên của Hội Anh em Dân chủ, những người có thể phải đối mặt với mức án tối đa là bản án tử hình vì những hoạt động nhân quyền ôn hoà của họ. Hai nhà hoạt động nữ, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và Trần Thị Nga, đã bị kết án 10 năm và chín năm tù vì chỉ trích chính quyền một cách ôn hoà, và đang phải chịu điều kiện giam giữ tồi tệ. Tôi có mặt ở đây cùng với bà Lê Thị Minh Hà, vợ của Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh, người đã bị kết án năm năm tù chỉ vì viết blog [khai dân trí] trái ý chính quyền.
Trên thực tế, hiện có hàng trăm tù nhân lương tâm ở Việt Nam, trong khi chính phủ Việt Nam không thừa nhận thực tế này.
Thưa ngài Phó Chủ tịch, chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam thực thi một cách có thiện chí các khuyến nghị UPR mà họ đã chấp thuận vào năm 2014 cũng như khuyến nghị của các Thủ tục Đặc biệt và các Cơ quan theo Công ước [của Liên Hiệp Quốc]. Chúng tôi kêu gọi các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc thúc giục Việt Nam trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm.
CIVICUS trình bày bài phát biểu này cùng với VOICE.
Xin cảm ơn, ngài Phó Chủ tịch.
Phái đoàn vận động nhân quyền UPR 2017 của chúng ta tại khuôn viên các cơ quan của Liên Hiệp Quốc ở Geneva, Thuỵ Sĩ.
Từ trái sang: Luật sư Anna Nguyen – Giám đốc Chương trình của VOICE, bà Thị Minh Hà Lê – vợ của nhà báo độc lập Anh Ba Sàm – Nguyễn Hữu Vinh, và Nhà hoạt động Đinh Thảo – Điều phối viên chương trình của VOICE tại châu Âu.
Đây là cụm cơ quan lớn thứ hai của Liên hiệp Quốc sau trụ sở chính ở New York. Cụm cơ quan này được xây dựng trên nền tảng trụ sở của Hội Quốc Liên – cơ quan tiền thân của Liên Hiệp Quốc tồn tại trước Thế Chiến thứ Hai. Đây chính là nơi làm việc của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.
BÊN LỀ BÀI PHÁT BIỂU TRƯỚC HỘI ĐỒNG NHÂN QUYỀN LIÊN HIỆP QUỐC
Chúng ta vừa có một bài phát biểu trước Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc. Chắc chắn là các bạn có thắc mắc rằng làm thế nào chúng tôi đã làm được điều đó, làm sao VOICE có thể làm được?
Cô Anna Nguyễn, Giám đốc chương trình VOICE, sẽ giải thích điều này qua video dưới đây:
*Dưới đây là bản dịch tiếng Việt:
Xin chào tất cả mọi người, tên tôi là Anna và chúng tôi đang ở thủ đô Stockholm, Thụy Điển. Chúng tôi vừa mới bay tới đây từ thành phố Geneva vài ngày trước, nơi mà chúng tôi đã có một bài phát biểu trước Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc.
Chúng tôi vừa có một bài phát biểu trước Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc. Chắc chắn là các bạn có thắc mắc rằng làm thế nào chúng tôi đã làm được điều đó, làm sao VOICE có thể làm được?
Để một tổ chức được tham gia vào một buổi họp của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, họ cần phải có tư cách ECOSOC. Đó là tư cách tư vấn với Hội Đồng Kinh Tế và Xã Hội Liên Hiệp Quốc.
VOICE không có tư cách ECOSOC tuy nhiên chúng tôi có làm việc cùng một tổ chức có tư cách ECOSOC. Chúng tôi đã bắt đầu làm việc với tổ chức này từ năm 2014 khi mà chúng tôi tham gia vòng thứ hai đợt Kiểm Điểm Định Kỳ Phổ Quát của Việt Nam. Và riêng với chuyến đi lần này, chúng tôi đã bắt đầu làm việc với họ từ cuối năm trước.
Có phải ai cũng có thể đến buổi họp đó không?
Không, không phải ai cũng đến đó được giống như tôi đã nói từ trước. Các bạn cần có tư cách EOCOSOC hoặc là phải làm việc với một tổ chức có tư cách ECOSOC. Vậy nên, nếu có ai đó trong các bạn muốn được phát biểu trước Hội Đồng Nhân Quyền để nêu lên những vi phạm nhân quyền ở nước của bạn, hãy liên lạc với một tổ chức có tư cách ECOSOC nhé.
Nhà hoạt động Đinh Thảo chia sẻ về trải nghiệm phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc
“Có thể nói đây là 90 giây dài nhất trong cuộc đời tôi”,
Thảo đã nói như thế.
Cô Anna Nguyễn, Giám đốc Chương trình VOICE, phát biểu cảm nghĩ sau bài phát biểu tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc
*Dưới đây là bản dịch tiếng Việt:
Chúng tôi đã cảm thấy thế nào khi hiện diện cùng một hội trường với Chính phủ Việt Nam để nói về những vi phạm nhân quyền?
Thứ nhất, việc đưa ra một tuyên bố trước Hội đồng Nhân quyền là một điểm nhấn mạnh để nâng cao nhận thức về những gì đang diễn ra ở Việt Nam. Nó buộc chính phủ Việt Nam trả lời rõ ràng các câu hỏi tại sao họ vi phạm nhân quyền, tại sao những người này đang ở trong tù, tại sao các nhà bảo vệ nhân quyền lại đang trong tình trạng không an toàn.
Và thứ hai nó cũng cho phép chúng tôi có một cuộc đối thoại mở với chính phủ Việt Nam.Các tổ chức xã hội dân sự và các nhà hoạt động độc lập không có nhiều cơ hội có thể nói chuyện với các đoàn của Việt Nam. May mắn là trong kỳ kiểm điểm này chúng tôi đã có cơ hội để nói chuyện với họ và có cuộc đối thoại mở này.
Những gì được nói trong cuộc đối thoại này là … Tôi không nghĩ chúng ta thật sự có thể nói, nhưng việc có cơ hội để nói chuyện với họ là rất hiếm. Đây là lý do tại sao tôi nghĩ việc nói về những gì đang diễn ra ở Việt Nam là thực sự quan trọng và để nâng cao nhận thức cho những người chiến đấu cho Việt Nam. Cảm ơn bạn.
– NGÀY 19 THÁNG 9
TẠI GENEVA, GẶP GỠ BÁO CÁO VIÊN ĐẶC BIỆT CỦA LIÊN HIỆP QUỐC VỀ NHÀ HOẠT ĐỘNG NHÂN QUYỀN
Phái đoàn vận động nhân quyền UPR 2017 của chúng tôi đã gặp gỡ với ông Michel Forst – Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về Nhà hoạt động nhân quyền (UN Special Rapporteur on human rights defenders).
Chúng tôi đã thảo luận với ông về vụ án Mẹ Nấm, về những tác động tích cực mà những báo cáo của ông đã mang lại cho các nhà hoạt động Việt Nam, cũng như khả năng tổ chức các cuộc gặp tương tự giữa ông và các nhà hoạt động khác của Việt Nam.
Ngày 22 tháng 9, Đoàn cũng có cuộc gặp với ông Maina Kiai, Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về Quyền tự do hiệp hội và hội họp ôn hòa.
– NGÀY 24 THÁNG 9
LÀM VIỆC VỚI BỘ NGOẠI GIAO THỤY ĐIỂN TẠI THỦ ĐÔ STOCKHOLM
Ngày hôm qua, 24/9, chúng tôi đã làm việc với Bộ Ngoại giao Thuỵ Điển tại Stockholm, thủ đô xinh đẹp của đất nước Bắc Âu này.
Phái đoàn vận động nhân quyền UPR 2017 của chúng tôi đã gặp bà Lisbeth Hellvin Stålgren, Vụ phó Vụ Châu Á – Thái Bình Dương kiêm Trưởng phòng Đông Nam Á – Thái Bình Dương cùng các viên chức ngoại giao khác.
Chúng tôi đã cập nhật cho Bộ Ngoại giao Thuỵ Điển về tình hình chung của Việt Nam, hồ sơ vụ án Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh, tình trạng nhà tù ở Việt Nam và việc làm như thế nào để Đại sứ quán Thuỵ Điển ở Hà Nội có thể giúp phát triển Xã hội dân sự ở Việt Nam. Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) cũng là đề tài chúng tôi bàn tới, sao cho vấn đề nhân quyền được cân nhắc cẩn trọng hơn trước khi hai bên thông qua hiệp định quan trọng này.
– NGÀY 07 THÁNG 10
ĐẾN THỦ ĐÔ OSLO, GẶP GỠ ĐẠI DIỆN BỘ NGOẠI GIAO NA UY.
Trong khuôn khổ cuộc vận động nhân quyền UPR 2017 lần này, phái đoàn của chúng tôi đã gặp gỡ với đại diện Bộ Ngoại giao Na Uy tại Oslo, thủ đô của đất nước Bắc Âu này.
Cùng với VOICE Na Uy, chúng tôi đã gặp gỡ với:
– Ông Gry Rabe Henriksen, Phó Giám đốc phụ trách Khu vực Đông Á và Châu Đại Dương;
– Bà Anne Lilleoren, Cố vấn cấp cao về Đông Á và Châu Đại Dương;
– Bà Anniken Enerson, Cố vấn cấp cao về Đông Á và Châu Đại Dương.
Chúng tôi đã thảo luận về cuộc đối thoại nhân quyền song phương Việt Nam – Na Uy, các vụ bắt bớ gần đây, cũng như về các khuyến nghị UPR mà Na Uy đã đưa cho chính phủ Việt Nam (trong đó có vấn đề luật báo chí và nhà hoạt động nhân quyền)
Chúng tôi cũng trao đổi về việc làm thế nào để Nauy hỗ trợ tài chính cho các tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam, cũng như thúc đẩy các vấn đề nhân quyền trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) giữa Việt Nam và EU.
Bộ Ngoại giao Na Uy cảm ơn đoàn đã cập nhật tình hình và đưa ra các khuyến nghị nêu trên. Họ sẽ làm việc với cơ quan ngoại giao của họ ở Hà Nội cũng như các bên liên quan để thảo luận về những khuyến nghị này.
VOICE Na Uy sẽ tiếp tục làm việc với Bộ Ngoại giao Na Uy trong tương lai để thúc đẩy nghị trình này.
– Các Cuộc Gặp Với Đại Diện Của Cơ Quan Ngoại Giao Của Liên Minh Châu Âu (EEAS)
Trong khuôn khổ chiến dịch vận động nhân quyền UPR cuối tháng 9 đầu tháng 10 vừa qua, chúng tôi đã gặp gỡ với đại diện của Cơ quan Ngoại giao của Liên minh Châu Âu (EEAS).
Bà Ambra Longatti, chuyên viên quan hệ quốc tế phụ trách Việt Nam và Đông Nam Á của Cơ quan Ngoại giao Châu Âu và bà Nieves FERNANDEZ DEL COTERO SECADES, chuyên viên chính sách nhân quyền phụ trách mảng tôn giáo và nhà hoạt động nhân quyền ở Đông Nam Á đã đón tiếp phái đoàn tại trụ sở ở Brussels, Bỉ.
Chúng tôi đã thảo luận về tình hình Việt Nam các xu hướng mới, đặc biệt là việc đàn áp các hoạt động nhân quyền ngày càng gắt gao hơn trong thời gian vừa qua.
Chúng tôi cũng thảo luận về chương trình đối thoại nhân quyền sắp tới giữa Việt Nam và EU. Phái đoàn cũng như trao cho EU một bản tuyên bố của một số tổ chức xã hội dân sự độc lập của Việt Nam.
Phái đoàn đặc biệt cảm ơn EEAS đã nhanh chóng ra tuyên bố đối với các vụ bắt giữ và xét xử các nhà hoạt động nhân quyền, trong đó có nhà báo Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh, blogger Mẹ Nấm, blogger Trần Thị Nga.
Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với EEAS để hỗ trợ nhiều hơn nữa cho các hoạt động dân sự ở Việt Nam.
– NGÀY 18 THÁNG 10
LÀM VIỆC VỚI BỘ NGOẠI GIAO CỘNG HÒA SÉC
Phái đoàn UPR của chúng tôi vừa có cuộc gặp với ông David Červenka – Giám đốc Cục Nhân Quyền và Chính sách Chuyển đổi của Bộ Ngoại giao Cộng hoà Séc, cùng với đồng nghiệp của ông là ông Jan Látal.
Cùng tham gia cuộc gặp với phái đoàn chúng tôi còn có Tiến sĩ Nguyễn Quang A, người cũng có mặt tại CH Séc cùng thời điểm để tham dự Forum 2000.
Chúng tôi đã cập nhật cho Bộ Ngoại giao CH Séc về tình hình nhân quyền Việt Nam, đặc biệt là các diễn biến đàn áp các nhà hoạt động thời gian gần đây.
Chúng tôi đã đề xuất chính phủ CH Séc giúp phát triển các tổ chức xã hội dân sự Việt Nam, cấp kinh phí hoạt động cho các nhóm dân sự, và dành cơ hội tham dự các sự kiện, hoạt động nhân quyền cho các nhà hoạt động Việt Nam.
Đại diện Bộ ngoại giao CH Séc đã tiếp thu các thông tin trên và sẽ xúc tiến thảo luận nội bộ trong thời gian tới.
– Kết Thúc Chiến Dịch Vận Động Nhân Quyền UPR 2017
Không như dự định ban đầu là ngày 10/10, Đoàn vận động đã kết thúc chiến dịch vào ngày 18 tháng 10 tại Cộng hòa Séc. Sau khi chiến dịch kết thúc, các thành viên trong đoàn dự kiến vẫn theo dõi các cuộc họp và duy trì các mối quan hệ họ đã có. “Thật sự thì gặp gỡ những nhân vật ấy không khó, nhưng nếu không giữ liên lạc sau đó thì sẽ không có kết quả gì”, cô Anna, Giám đốc Chương trình của VOICE, thừa nhận. VOICE đang bắt đầu lập kế hoạch tổ chức cho UPR lần 3 vào tháng 1 năm 2019, sẽ có nhiều người hơn, sẽ có các hội thảo và một phiên họp của Liên Hiệp Quốc nhằm giải quyết tình hình nhân quyền ở Việt Nam.
Làm một người bảo vệ Nhân quyền giống như đang chạy trong một cuộc chạy đường dài, Anna mô tả.
“Bạn không thể mong chờ sẽ sớm thấy đích đến. Chặng đường sẽ khó khăn và gian nan, rồi sau đó bạn cần phải chuyền lại cây baton cho đồng đội, đồng nghiệp của bạn. Nhưng rồi sẽ giống như tất cả các cuộc đua đường trường khác, cuối cùng rồi bạn sẽ nhìn thấy đích đến”
Cô Đinh Thảo, Điều phối viên chương trình châu Âu của VOICE tại Bỉ, cho biết, đối với cô, bài phát biểu ấy đã tạo nên một chiến dịch 25 ngày thành công. Bất kể những khó khăn về điều kiện đi lại, các cuộc họp mặt triền miên và cả những quấy rối của Chính quyền Việt Nam với cô, đồng nghiệp và gia đình cô đã gặp phải ở Việt Nam.
“Chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam thực thi một cách có thiện chí các khuyến nghị UPR mà họ đã chấp thuận vào năm 2014”, là một đoạn trong bài phát biểu cô Đinh Thảo đã nói trước Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc. “Chúng tôi kêu gọi các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc thúc giục Việt Nam trả tự do cho tất cả Tù nhân lương tâm.”
Trong bài phỏng vấn “Anna Nguyễn vì quyền sống của người dân trong nước”, đối với Anna Nguyễn, phần trình bày của đại diện tổ chức VOICE, cô Đinh Thảo, trước Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc là sự kiện đáng ghi nhớ nhất trong chuyến đi này. Trước đó ba đại diện VOICE có nói chuyện với phái đoàn Cộng sản Việt Nam. Họ đồng ý việc VOICE nói sự thật nhưng đề nghị không đưa ra các trường hợp cá nhân. Tuy nhiên đại diện VOICE không chấp nhận yêu cầu này, đã nêu ra sự việc bà Nguyễn Ngọc như Quỳnh bị tuyên án 10 năm tù, Trần Thị Nga 9 năm tù và Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh 5 năm tù.
Anna Nguyễn cho biết cảm tưởng cá nhân cô khi đối thoại trực tiếp với đại diện nhà cầm quyền Hà Nội tại phiên họp thứ 36 của Hội đồng Nhân Quyền Liên hiệp quốc: “Thứ nhất, việc đưa ra một tuyên bố trước Hội đồng Nhân quyền nhằm mục đích nâng cao nhận thức của các thành viên hội đồng về những gì đang diễn ra ở Việt Nam. Sự kiện này buộc Chính phủ Việt Nam phải trả lời rõ ràng các câu hỏi tại sao họ vi phạm Nhân quyền, tại sao những người này phải bị ở tù, tại sao các nhà tranh đấu Nhân quyền lại đang trong tình trạng không an toàn. Thứ hai, phiên họp này là cơ hội cho chúng tôi có một cuộc đối thoại mở với Chính phủ Việt Nam. Các tổ chức Xã hội dân sự và các Nhà hoạt động độc lập không có nhiều cơ hội có thể nói chuyện với phái đoàn Cộng sản Việt Nam. May mắn là trong kỳ kiểm điểm này chúng tôi có dịp để đối thoại với họ. Cơ hội để nói chuyện với họ là rất hiếm. Đó là lý do tại sao tôi nghĩ việc nói về những gì đang diễn ra ở Việt Nam với Hội đồng Nhân quyền thực sự rất quan trọng”.
Và đây là Thông điệp của bà Lê Thị Minh Hà, vợ của nhà báo Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm) khi kết thúc chiến dịch vận động nhân quyền UPR 2017.
“Hôm nay là buổi làm việc cuối cùng với Bộ Ngoại giao của Cộng hòa Séc, kết thúc đợt vận động UPR của VOICE, mà tôi được là khách mời. Về tổ chức và nội dung đã đạt được tất cả yêu cầu đề ra một cách tốt nhất. Sau 40 buổi làm việc, hôm nay là buổi thứ 40, thì chúng tôi đã chuyển tải được các thông điệp để mọi người trên khắp thế giới hỗ trợ chúng tôi trong cuộc đấu tranh đòi công lý cho những người tù nhân lương tâm đang bị bắt oan và đang bị tù đày. Riêng tôi thì đòi quyền tự do bày tỏ quan điểm, tự do ngôn luận, tự do báo chí và hướng tới góp phần cho việc mong muốn Việt Nam là một đất nước văn minh, dân chủ, là một nhà nước có pháp quyền.”
Nhà hoạt động trẻ Đinh Thảo: “Tôi muốn tìm một phiên bản khác của mình”
Dưới đây là bài trả lời phỏng vấn “Nhà hoạt động trẻ Đinh Thảo: “Tôi muốn tìm một phiên bản khác của mình” – Kỳ 1” của Nhà hoạt động trẻ Đinh Thảo với Đài Á Châu Tự Do (RFA), nằm trong loạt bài “Những người bạn trẻ quanh tôi” của nhạc sĩ Tuấn Khanh thực hiện. Thảo đang là Điều phối viên chương trình của VOICE ở châu Âu.
Ngày 10 tháng 10/2017, là lúc Đinh Thảo cùng các thành viên trong nhóm của mình kết thúc cuộc hành trình vận động cho nhân quyền của Việt Nam. Chuyến đi dài và có vẻ nhiều mệt mỏi.
Người ta nhìn thấy Thảo xuất hiện tại trong một phiên điều trần của Liên Hợp Quốc, đại diện cho người Việt Nam và đọc một bản báo cáo về những gì đang diễn ra ở quê nhà. Có chút căng thẳng trong giọng tường trình của cô gái ra đi từ Hà Nội, với hy vọng làm một cái gì đó khác hơn, nhiều hơn. Thậm chí là dấn thân hơn những ngày cô còn đi vòng bờ hồ biểu tình chống chặt cây xanh hay vận động cho những người không là cộng sản tự ứng cử quốc hội của Việt Nam.
Chính trị ập đến với Thảo bằng hiện thực cuộc sống. Thảo nói rằng khi cô trò chuyện ở một lớp học tiếng Anh, và sốc khi “được nghe về những điều mà lâu nay hoàn toàn không hay biết. Từ đó, tôi ngày ngày lên mạng và ngấu nghiến đọc tất cả những gì có thể đọc được về chính trị xã hội Việt Nam từ truyền thông lề trái”.
Thảo cũng có một công việc và một cuộc đời yên ả ở Hà Nội. Yên ả như cái tên mà bạn bè gọi yêu là Thảo “Gạo”, nhưng rồi có cái gì đó thôi thúc khiến cô muốn bước chân hẳn vào các hoạt động vì con người. Và Đinh Thảo đã chọn một cuộc đời khác. “sau khoảng 1 năm hoạt động, tôi nhận thấy rằng thực sự rất khó để có thể cùng lúc hoạt động và lại hoàn thành công việc của mình. Tôi biết mình không thể duy trì tình trạng đó lâu hơn nữa nên tôi đã quyết định rời Việt Nam đi học (2016) về xã hội dân sự để mong mình có nhiều kiến thức và kỹ năng hơn, để khi trở về có thể toàn tâm toàn ý hoạt động cho con người và đất nước mình”.
Thảo nói rằng cô hài lòng vì những điều mình chọn, dẫu nó nhọc nhằn hơn, thậm chí hiểm nguy hơn. Đơn giản vì cô thì thấy mình thật sự sống trong cuộc đời của mình. “tôi tin rằng bất cứ ai nếu được trao cơ hội thì cũng sẽ tìm được phiên bản tốt hơn của chính mình”, Thảo viết vài dòng tâm tình như vậy.
Cuộc vận động cho nhân quyền Việt Nam là chương trình hành động lớn đầu tiên của Thảo, xuyên suốt nhiều quốc gia Châu Âu và kéo dài? Đó là chuyến đi như thế nào?
Vâng, với Thảo thì lần đầu, nhưng từ năm 2014, thì riêng tổ chức VOICE đã từng mở một cuộc vận động UPR như vậy tại Úc, Mỹ và Châu Âu và đã rất thành công. Năm 2017, VOICE lại tiếp tục mở thêm một cuộc vận động nữa để đẩy mạnh sự chú ý của quốc tế nhân giữa kỳ của chương trình Kiểm Điểm Định Kỳ Phổ Quát UPR (4 năm một lần). Đây là một bước đệm để hướng tới chương trình UPR 2019.
Chuyến vận động năm nay được chuẩn bị khá lâu, và sẽ bắt đầu từ Berlin (15/9) và sau đó sang đến Geneva (Thụy Sỹ), Stockholm (Thụy Điển), Oslo (Na Uy), Brussels (Bỉ), Praha (Cộng hòa Sec)… dự kiến sẽ kết thúc vào ngày 10/10 này.
Thảo tham gia chuyến đi này cùng bao nhiêu người?
Vâng, nhóm của Thảo đi vận động cũng chỉ có 3 người. Đó là Thảo, từ Bỉ và chị Anna Nguyễn (giám đốc chương trình của VOICE, luật sư từ Úc). Có cả chị Lê Thị Minh Hà, vợ của tù nhân lương tâm Nguyễn Hữu Vinh, tức Anh Ba Sàm, từ Việt Nam.
Chuyến đi này, Thảo sẽ có những hoạt động cụ thể như thế nào?
Có 2 phần trong cuộc vận động này. Phần thứ nhất là cập nhật về tình hình của Việt Nam qua chương trình UPR lần trước. Tức là năm 2014, Việt Nam có chấp nhận 182 khuyến nghị từ hơn 100 nước. Dựa trên nhưng điều đó, nhóm vận động sẽ đi gặp nhiều nước và nhiều tổ chức quốc tế để làm rõ Việt Nam đã làm được gì cũng như chưa làm được gì, hoặc có tồi tệ hơn? Còn phần thứ hai, là nhấn mạnh về tình hình nhân quyền ở Việt Nam, cũng như về vấn đề tù nhân lương tâm tại Việt Nam.
Cụ thể hơn, là Thảo sẽ phát đi các qua thư ngỏ, các hồ sơ báo cáo hay chỉ là tổ chức biểu tình để gây sự quan tâm?
Trong chuyến đi này, thì nhóm đã chuẩn bị một hồ sơ báo cáo giữa kỳ UPR, đồng thời cũng có những thông tin mới cập nhật về Việt Nam sẽ được gửi cho những bên mà mình đến gặp. Nhưng chính yếu vẫn là những bài phát biểu mô tả thực trạng hoặc trả lời cho các bên mà mình được quyền trình bày về tình hình nhân quyền Việt Nam. Quan trọng là thông qua các cuộc gặp trực tiếp như vậy, mọi thứ sẽ dễ chia sẻ và cảm thông hơn qua sự trình bày của mình.
Chuyến đi vận động này, có sự có mặt của chị Lê Thị Minh Hà, vợ của tù nhân lương tâm Nguyễn Hữu Vinh. Điều này có nghĩa phần nói về các tù nhân lương tâm sẽ được nhấn mạnh?
Vâng, sự có mặt của chị Hà là một câu chuyện, là một nhân chứng về vấn đề tù nhân lương tâm ở Việt Nam. Tù nhân lương tâm là một vấn đề lớn và bao quát, nhưng với một câu chuyện cụ thể và được mô tả sống động từ chị Hà thì những bên tiếp xúc với nhóm vận động sẽ có sự chia sẻ tốt hơn.
Nhưng cần phải nói là câu chuyện tù nhân lương tâm là phần quan trọng của chuyến đi này.
Chương trình vận động này kéo dài một tháng, tức là một chương trình có hẹn trước với các nơi, và đã được phép gặp mặt phía nhà nước, cá nhân… mà mình định đến?
Dạ, không hẳn là vậy. Một số hoạt động trong chiến dịch thì cần ghi danh xin trước và chờ, hoặc phải được mời. Tuy nhiên cũng có nhiều hoạt động mà mình cần tự tìm đến ngẫu nhiên để gặp. Do vậy thời gian của cuộc vận động là hoàn toàn do mình chủ động. Nói chung là một kế hoạch tổng thể mà mình phải tự hoạch định và ước lượng về tác động có được, mỗi nơi, mỗi người là một nỗ lực khác nhau, cùng phối hợp.
Thảo có thể cho biết lý do Thảo và nhóm vận động lựa chọn 6 nước nói trên để tiếp cận?
Vâng, cả 6 quốc gia mà nhóm chọn đi qua đều có những mối quan tâm khá đặc biệt về tình hình Việt Nam. Chẳng hạn như Đức, là một quốc gia có quan hệ ngoại giao và đối tác kinh tế rất quan trọng với Việt Nam. Nhưng sau vụ Trịnh Xuân Thanh, nước Đức trở nên chú ý hơn về vấn đề pháp quyền ở VN, và coi rằng vấn đề pháp quyền ở Việt Nam là điều đáng báo động. Mà chúng ta có thể thấy thông qua cách mà họ phản ứng trong suốt thời gian qua.
Với tầm vóc của nước Đức, việc đến và xin trao đổi, nói chuyện về tình hình pháp quyền, nhân quyền ở Việt Nam là điều có thể tác động tốt.
Còn ở Thụy Sỹ, là nơi đặt trụ sở của Liên Hiệp Quốc nên việc mình đến đây đa phần là gặp các cơ quan của Liên Hiệp Quốc.
Thụy Điển và Na Uy là các quốc gia lâu nay vẫn ủng hộ nhân quyền nói chung, một cách mạnh mẽ. Cả hai quốc gia này không chỉ quan tâm và giúp Việt Nam, mà còn giúp cho nhiều quốc gia khác trên thế giới về nhân quyền, về chuyển đổi dân chủ… Các cơ quan, tổ chức chức mà phái đoàn sẽ gặp tại đó chắc chắn sẽ cho cảm giác như đó là những người bạn của những người hoạt động dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam vậy.
Còn ở Bỉ, là nơi đặt trụ sở của liên minh Châu Âu cũng như nhiều tổ chức NGO lớn khác. Liên minh Châu Âu là một trong những đối tác quan trọng bậc nhất với Việt Nam nên vận động ở đó cũng rất quan trọng.
Riêng ở Cộng hòa Sec (Tiệp Khắc cũ), đây là một đất nước từng có một quá khứ cộng sản. Họ đã bước sang một thể chế dân chủ và sau một thời gian ngắn, Cộng hòa Sec được xem là quốc gia có nền kinh tế ổn định và phát triển mạnh. Quốc gia này cũng có nhiều chương trình giúp đỡ cho các nước còn độc tài, độc đoán và xây dựng các phát triển về mặt nhân quyền. Cộng hòa Sec cũng là một trong những quốc gia có nhiều các tổ chức dân sự xã hội đầy kinh nghiệm trong việc hoạt động về chuyển đổi và phát triển xã hội mà nhóm vận động cũng cần học hỏi.
Một điều không thể không nói đến là cả 6 nước này đều đưa ra các khuyến nghị thực tế và quan trọng cho việc thúc đẩy nhân quyền tại Việt Nam trong kỳ kiểm điểm UPR năm 2014.
Với mọi nỗ lực, Thảo cùng với mọi người trong chuyến đi chỉ mong mỏi sẽ có những thay đổi tốt đẹp cho quê hương mình. Hy vọng ngày ấy không xa. Và hy vọng người Việt Nam rồi sẽ không còn cần đến những chuyến đi vận động cho nhân quyền như vầy nữa.
(Ghi lại / tháng 10-2017)
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
VOICE yêu cầu Việt Nam có trách nhiệm với các cam kết tại UPR
Phái đoàn của VOICE tại Trụ sở Liên Hiệp Quốc tại Geneva. Từ trái sang phải: cô Anna Nguyễn, bà Lê Thị Minh Hà và cô Đinh Thảo. Nguồn: Trang Facebook “VietnamUPR”
Haiy Le, ngày 9 tháng 10 năm 2017
Năm 2014, VOICE (Vietnamese Overseas Initiative for Conscience Empowerment) đã cử một phái đoàn gồm ba người đàn ông là công dân Việt Nam (Tiến sĩ Nguyễn Quang A, luật sư Trịnh Hữu Long và luật sư Phạm Lê Vương Các) đến dự Kiểm điểm định kỳ phổ quát (UPR) tại Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc.
Còn năm nay lại là ba người phụ nữ. Cô Anna Nguyễn, Giám đốc Chương trình của VOICE nói: “Chúng tôi không có chủ ý muốn có một phái đoàn toàn nữ”. Cô Anna còn nhắc đến một điểm thú vị nữa là ba người phụ nữ có lý lịch và đến từ các châu lục khác nhau. Cô Anna là một luật sư sinh ra và lớn lên ở Úc. Tham gia cùng cô có hai người khác. Đó là vợ của Blogger Nguyễn Hữu Vinh – Anh Ba Sàm là bà Lê Thị Minh Hà. Ông Vinh đã bị chính quyền Việt Nam kết án 5 năm tù vào tháng 3 năm 2016 vì đã lập và quản lý một trang blog tin tức độc lập với chính phủ, có nhiều người theo dõi. Người phụ nữ thứ ba là cô Đinh Thảo. Cô gái mang quốc tịch Việt Nam này đã từ bỏ ước mơ làm bác sĩ để trở thành một nhà hoạt động. Thảo hiện nay Điều phối viên chương trình châu Âu của VOICE tại Bỉ.
Khi các nhà hoạt động xã hội đấu tranh phản đối Chính quyền độc tài Việt Nam, họ thường xuyên bị nhục mạ bằng các bình luận trên trang Facebook của VOICE. Dù có bị gọi là “chó”, “bọn xuyên tạc” hay là “lũ đáng chết” nhưng họ vẫn không lấy làm phiền lòng. Các cô gái cho rằng những nhận xét đó là từ một lực lượng được chính quyền Việt Nam thuê. Với tinh thần Tự do biểu đạt của mình, những bình luận thù hằn đó vẫn được để cho tồn tại. Đây là điều ngược lại với những gì mà chính quyền Hà Nội đang làm.
Chỉ tính từ đầu năm 2017 đến nay, Chính quyền độc tài của đảng Cộng sản Việt Nam đã bắt giữ hoặc kết án tổng cộng 16 Nhà hoạt động theo bộ Luật hình sự hà khắc của Việt nam, đặc biệt là Điều 88, về tội “Tuyên truyền chống nhà nước”. Tổ chức Human Rights Watch đã có những báo cáo về “truyền thống” hạn chế các quyền Tự do ngôn luận của Việt Nam. Chính quyền Việt Nam đã đưa hơn 100 Nhà hoạt động vào nhà lao. Sự ngột ngạt trong nước là nguyên nhân khiến hàng ngàn người tị nạn mỗi năm để tìm kiếm tự do chính trị lẫn các cơ hội việc làm, kinh doanh ở các nước tiến bộ có chính phủ minh bạch và dân chủ hơn.
VOICE là tổ chức được thành lập năm 1997 với tư cách là một văn phòng trợ giúp pháp lý và vận động cho người tị nạn và thuyền nhân Việt Nam ở Philippines được đi tái định cư tại các quốc gia như Úc, Mỹ và Canada. Sau đó, sứ mệnh của VOICE đã có thêm hoạt động trong lĩnh vực thúc đẩy phát triển Xã hội dân sự, vận động cho Nhân quyền và Pháp trị tại Việt Nam.
Sự nghiệp của Anna cũng có điểm tương đồng với VOICE. Trong ba năm đầu, cô là một luật sư chuyên về các vấn đề tị nạn cho những người Iran, Iraq, Afghanistan và Việt Nam được tị nạn ở ÚC. “Thời điểm đó cũng là lúc tôi bắt đầu tìm hiểu về tình trạng nhân quyền ở Việt Nam. Thay vì giúp họ rời khỏi đất nước, tôi muốn biết lý do tại sao mọi người lại rời bỏ quê hương nơi mà mình sinh ra như vậy. Chiến tranh đã kết thúc vào năm 1975 nhưng tại sao người ta lại bỏ đi?”
Từ khi làm việc cho VOICE vào năm 2014, công việc của Anna là liên lạc với các Chính phủ nước ngoài, các Tổ chức đa phương và thuyết phục họ gây áp lực lên Việt Nam nhằm cải thiện tình trạng Nhân quyền ở đây. Cô cũng là cầu nối giúp các cơ quan nước ngoài này có thể lắng nghe tiếng nói từ các Nhà hoạt động độc lập và các nhóm Xã hội dân sự ở Việt Nam. Anna nói tiếp: “Có nhiều nhà hoạt động bị cấm xuất cảnh và cũng không có được chỗ dựa. Vì vậy thật tuyệt khi chúng tôi có thể giúp họ cất lên tiếng nói.”
Mục tiêu của Chiến dịch vận động giữa kỳ UPR năm 2017 lần này là theo dõi các khuyến nghị và minh oan cho các Tù nhân lương tâm. Đặc biệt là Trần Huỳnh Duy Thức, ông là một doanh nhân công nghệ và một blogger đã bị kết án 16 năm tù vì cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” vào tháng 1 năm 2010. Tiếp theo là Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, bút danh Mẹ Nấm, cô là một blogger bị cáo buộc 10 năm tù vì “Tuyên truyền chống phá nhà nước” vào tháng 6 năm 2017. Blogger Trần Thị Nga cũng bị cáo buộc tội danh tương tự Mẹ Nấm với bản án 9 năm tù vào tháng 7 năm 2017 vì chia sẻ các bài báo và video nêu lên những tiêu cực liên quan đến các vụ khủng hoảng môi trường và tham nhũng chính trị. Trong vài tháng qua, đã có nhiều Nhà hoạt động nữ bị chính quyền cho vào mục tiêu. Mẹ Nấm đã từng viết rằng động lực để cô hành động là mong muốn hai đứa con của cô được sống trong một đất nước tốt đẹp hơn ở tương lai.
Chiến dịch vận động giữa kỳ lần này bắt đầu từ ngày 15 tháng 9 đến ngày 10 tháng 10 và đã được lên kế hoạch ngay từ khi kỳ UPR lần trước kết thúc năm 2014. Đoàn đã lên kế hoạch thực hiện một cuộc chạy đường dài để tranh thủ gặp gỡ với các cơ quan nước ngoài tại Đức, Thụy Sĩ, Thụy Điển, Na Uy, Bỉ và Cộng hòa Séc nhằm đề xuất những cách để họ gây áp lực yêu cầu Chính phủ Việt Nam cải thiện tình trạng Nhân quyền.
Gần đây một người đàn ông Việt Nam đang tị nạn chính trị đã bị bắt cóc trên đường phố Berlin ngay giữa ban ngày vào 24 tháng Tám, tức một ngày trước khi ông được xem xét quy chế tị nạn. Ông ta bị đưa về Việt Nam để điều tra những cáo buộc tham nhũng. Vụ việc gây xôn xao dư luận khi được liên tưởng đến những vụ bắt cóc thời Chiến tranh lạnh. Trong cuộc gặp với Bộ Ngoại giao Đức vào ngày 15 tháng 9, VOICE đã đưa ra mối quan ngại với ngài Annette Knobloch, Phó Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á / Thái Bình Dương.
Ngoài các cuộc gặp với Đức và chính phủ các nước, đoàn đại biểu đã liên lạc với Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hiệp Quốc về bảo vệ Nhân quyền, ông Michel Forst, và CIVICUS, một nhóm làm việc nhằm thúc đẩy xã hội dân sự. CIVICUS là tổ chức có tư cách tư vấn với Liên Hiệp Quốc. Cho nên sự cộng tác của VOICE với CIVICUS đã cho VOICE có cơ hội phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào ngày 19 tháng 9 vừa qua.
“Chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam thực thi một cách có thiện chí các khuyến nghị UPR mà họ đã chấp thuận vào năm 2014”, là một đoạn trong bài phát biểu cô Đinh Thảo đã nói trước Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc. “Chúng tôi kêu gọi các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc thúc giục Việt Nam trả tự do cho tất cả Tù nhân lương tâm.”
Thảo cho biết, đối với cô, bài phát biểu ấy đã tạo nên một chiến dịch 25 ngày thành công. Bất kể những khó khăn về điều kiện đi lại, các cuộc họp mặt triền miên và cả những quấy rối của Chính quyền Việt Nam với cô, đồng nghiệp và gia đình cô đã gặp phải ở Việt Nam.
Sau khi chiến dịch kết thúc, các thành viên trong đoàn dự kiến vẫn theo dõi các cuộc họp và duy trì các mối quan hệ họ đã có. “Thật sự thì gặp gỡ những nhân vật ấy không khó, nhưng nếu không giữ liên lạc sau đó thì sẽ không có kết quả gì”, Anna thừa nhận. VOICE đang bắt đầu lập kế hoạch tổ chức cho UPR lần 3 vào tháng 1 năm 2019, sẽ có nhiều người hơn, sẽ có các hội thảo và một phiên họp của Liên Hiệp Quốc nhằm giải quyết tình hình nhân quyền ở Việt Nam.
Làm một người bảo vệ Nhân quyền giống như đang chạy trong một cuộc chạy đường dài, Anna mô tả.
“Bạn không thể mong chờ sẽ sớm thấy đích đến. Chặng đường sẽ khó khăn và gian nan, rồi sau đó bạn cần phải chuyền lại cây baton cho đồng đội, đồng nghiệp của bạn. Nhưng rồi sẽ giống như tất cả các cuộc đua đường trường khác, cuối cùng rồi bạn sẽ nhìn thấy đích đến”
Haiy Le là một nhà báo tự do từng làm việc tại San Francisco Chronicle và Newsela. Thời niên thiếu cô được nghe những câu chuyện về Chiến tranh Việt Nam từ cha mình và từ đó cô quan tâm đến các vấn đề đối ngoại của Việt Nam khi cô học Quan hệ Quốc tế và Truyền thông tại Đại học Stanford. Theo dõi cô ấy @HaiyLe.
Từ trung tuần tháng 9, phái đoàn vận động Nhân quyền UPR 2017 đã có mặt tại thủ đô Berlin, Đức, khởi đầu chiến dịch kéo dài trong một tháng tranh đấu cho quyền làm người của người dân trong nước.
Ngày 15/09, phái đoàn đã tiếp xúc với bà Annette Knobloch, Phó Phòng Đông Nam Á/ Thái Bình Dương của Bộ Ngoại giao Đức. Các thành viên phái đoàn đã cập nhật với bà Knobloch về tình hình Nhân quyền Việt Nam, trong đó có việc gia tăng bắt bớ và giam giữ các nhà tranh đấu Dân chủ.
Phái đoàn cũng đề nghị Đức và Liên hiệp châu Âu (EU) mở các chương trìnhg tài trợ cho các tổ chức Xã hội dân sự không được ghi danh ở Việt Nam, cũng như cân nhắc các tiêu chuẩn về nhân quyền trong đàm phán Hiệp định thương mại tự do (EVFTA) giữa Việt Nam và EU.
Dịp này, phái đoàn cũng đề cập đến vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở Đức và hoan nghênh phản ứng của Đức đối với việc bảo vệ Pháp quyềnvà Nhân quyền trong sự việc này.
Trong gần một tháng qua, phái đoàn đã gặp gỡ các đại diện chính phủ và giới chức có thẩm quyền của các nước: Bỉ, Thụy Điển, Na Uy và Tiệp Khắc.
Thành viên phái đoàn vận động nhân quyền UPR 2017 gồm có luật sư Anna Nguyễn, Giám đốc Chương trình tổ chức VOICE, Đinh Thảo, tốt nghiệp Y khoa Hà Nội năm 2015, và bà Lê Thị Minh Hà, vợ của Anh Ba Sàm – Nguyễn Hữu Vinh, người bị kết an 5 năm tù chỉ vì viết blog chống lại nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam.
Anna Nguyễn, sinh tại Úc, tốt nghiệp University of Technology, thành phố Sydney, Úc, phân khoa luật và tài chính. Sau khi ra trường, luật sư Anna nguyễn cộng tác với một công ty luật quốc tế chuyên về di trú và tị nạn trong 3 năm.
“Anna muốn tìm hiểu thêm về vấn đề tị nạn và Nhân quyền và nhờ mẹ gợi ý, Anna đã tìm đến tổ chức VOICE”, Anna Nguyễn cho biết.
Trước khi gia nhập VOICE, với cương vị là luật sư, Anna đã giúp rất nhiều người tị nạn thiết lập hồ sơ xin nhập cư miễn phí.
“Mục tiêu của VOICE là thúc đẩy Xã hội dân sự ở Việt Nam và tranh đấu cho người dân trong nước có được quyền làm người nên Anna tham gia cuộc vận động này”.
Đối với Anna Nguyễn, phần trình bày của đại diện tổ chức VOICE, cô Đinh Thảo, trước Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc là sự kiện đáng ghi nhớ nhất trong chuyến đi này. Trước đó ba đại diện VOICE có nói chuyện với phái đoàn Cộng sản Việt Nam. Họ đồng ý việc VOICE nói sự thật nhưng đề nghị không đưa ra các trường hợp cá nhân. Tuy nhiên đại diện VOICE không chấp nhận yêu cầu này, đã nêu ra sự việc bà Nguyễn Ngọc như Quỳnh bị tuyên án 10 năm tù, Trần Thị Nga 9 năm tù và Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh 5 năm tù.
Anna Nguyễn cho biết cảm tưởng cá nhân cô khi đối thoại trực tiếp với đại diện nhà cầm quyền Hà Nội tại phiên họp thứ 36 của Hội đồng Nhân Quyền Liên hiệp quốc: “Thứ nhất, việc đưa ra một tuyên bố trước Hội đồng Nhân quyền nhằm mục đích nâng cao nhận thức của các thành viên hội đồng về những gì đang diễn ra ở Việt Nam. Sự kiện này buộc Chính phủ Việt Nam phải trả lời rõ ràng các câu hỏi tại sao họ vi phạm Nhân quyền, tại sao những người này phải bị ở tù, tại sao các nhà tranh đấu Nhân quyền lại đang trong tình trạng không an toàn. Thứ hai, phiên họp này là cơ hội cho chúng tôi có một cuộc đối thoại mở với Chính phủ Việt Nam. Các tổ chức Xã hội dân sự và các Nhà hoạt động độc lập không có nhiều cơ hội có thể nói chuyện với phái đoàn Cộng sản Việt Nam. May mắn là trong kỳ kiểm điểm này chúng tôi có dịp để đối thoại với họ. Cơ hội để nói chuyện với họ là rất hiếm. Đó là lý do tại sao tôi nghĩ việc nói về những gì đang diễn ra ở Việt Nam với Hội đồng Nhân quyền thực sự rất quan trọng”.
Đây là lần thứ hai, VOICE trực diện với phái đoàn Cộng sản Việt Nam.
Anna Nguyễn – bà Lê thị Minh Hà, vợ của nhà báo độc lập Nguyễn Hữu Vinh (Anh Ba Sàm) và Đinh Thảo.
THÀNH QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Ngày 24/9, Anna Nguyễn và phái đoàn đã gặp gỡ với bà Lisbeth Hellvin Stagren, Vụ phó Vụ Châu Á – Thái Bình Dương kiêm Trưởng phòng Đông Nam Á – Thái Bình Dươngcùng các viên chức Bộ Ngoại giao Thụy Điển tại thủ đô Stockholm.
Ngày 07/10, Anna Nguyễn cùng hai người bạn đồng hành đã tiếp xúc với đại diện Bộ Ngoại giao Na Uy tại thủ đô Oslo. Cùng với VOICE Na Uy, phái đoàn đã hội kiến với Phó Giám đốc phụ trách khu vực Đông Á và Châu Đại Dương, ông Gry Rabe Henriksen, và hai Cố vấn cao cấp về Đông Á và Châu Đại Dương của Bộ Ngoại giao Na Uy, bà Anna Lilleoren, và bà Anniken Enerson.
Phái đoàn đã thảo luận về cuộc đối thoại Nhân quyền song phương Việt Nam – Na Uy, các vụ bắt bớ gần đây, và các khuyến nghị UPRmà Na Uy đã đưa cho chính phủ Cộng sản Việt Nam (trong đó có vấn đề luật báo chí và hoạt động Nhân quyền).
Các đại diện VOICE cũng đã trao đổi về phương cách Na Uy có thể tài trợ cho các tổ chức Xã hội dân sự ở Việt Nam, cũng như thúc đẩy các vấn đề Nhân quyền trong khuôn khổ Thương mại tự do EVFTA giữa Việt Nam và EU. Kết thúc buổi họp, Bộ Ngoại giao Na Uy cảm ơn phái đoàn đã cập nhật tình hình và đưa ra các khuyến nghị nêu trên.
Trước đây, vào tháng 7 vừa qua, Anna Nguyễn đã đồng hành với bà Nguyễn Thị Kim Liên, mẹ của Tù nhân lương tâm Đinh Nguyên Kha trong cuộc Đối thoại Nhân quyền Úc-Việt Nam lần thứ 14. Đinh Nguyên Kha hiện đang thụ án tù 6 năm chỉ vì phân phát những tờ rơi chỉ trích Chính phủ Cộng sản Việt Nam.
Từ phải sang, Anna Nguyễn, bà Nguyễn Thị Kim Liên, mẹ của tù nhân lương tâm Đinh Nguyên Kha trong cuộc Đối thoại Nhân quyền Úc – Việt Nam lần thứ 14.
Anna Nguyễn, hiện đang là đại diện VOICE tại Thái Lan, và trong thời gian qua, cô đã giúp thiết lập hồ sơ cho nhiều người Việt tị nạn Cộng sản lưu lạc tại Thái Lan trong gần 3 thập niên được định cư tại Canada.
“Sau khi tiếp xúc và trình bày với giới chức thuộc Bộ Ngoại giao các nước đã đi qua, Anna nhận thấy nhiều quốc gia Âu châu quan tâm về việc Hà Nội không tôn trọng Quyền con người. Qua Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU, Âu châu có thể áp lực Nhà nước Cộng sản Việt Nam phải tuân theo các điều khoản quốc tế quy định về Nhân quyền”, Anna nhận định về kết quả đạt được trong chuyến đi châu Âu này.
“Anna hy vọng rằng tất cả những giới chức hữu trách phái đoàn đã gặp gỡ sẽ đưa ra khuyến nghị thúc đẩy sự phát triển Xã hội dân sự ở Việt Nam và áp lực nhà cầm quyền trong nước ngưng các hành vi đàn áp Nhân quyền”.
VPY, Theo Thoibao.com, số phát hành 2473, ngày 12/10/2017
(*) UPR (Universal Periodic Review): Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát dưới sự bảo trợ của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, tất cả 192 nước thành viên của Liên Hiệp Quốc, được tổ chức mỗi 4 năm một lần để rà soát tình hình Nhân quyền của mỗi quốc gia.
Một năm sau ngày bị bắt Civil Rights Defenders yêu cầu trả tự do cho Mẹ Nấm
Ngày 10 tháng 10 năm 2016, Chính quyền Việt Nam bắt blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, bút danh Mẹ Nấm, với tội danh Tuyên truyền chống phá Nhà nước. Ngày 29 tháng 6 năm 2017, Mẹ Nấm bị kết án 10 năm tù giam. Mẹ Nấm được biết đến từ năm 2006 với các hoạt động tích cực về truyền thông nhằm lên án vấn nạn tham nhũng tràn lan, các vi phạm nhân quyền và chính sách đối ngoại của Chính quyền Việt Nam. Việc bắt giữ và kết án cô được xem là có động cơ chính trị. Tổ chức Civil Rights Defenders kêu gọi chính quyền Việt Nam phải trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, cũng như chấm dứt các cuộc đàn áp có quy mô với giới blogger và nhà báo theo Điều 88 Bộ luật Hình sự.
Sáng ngày 10 tháng 10 năm 2016, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh bị bắt khi đang trên đường đến thăm một nhà hoạt động khác đang trong tù. Việc bắt bớ và giam giữ liên tục sau đó không gì hơn chính là một cuộc bức hại để trả đũa những hoạt động Bảo vệ Nhân quyền quả cảm của cô.
Từ năm 2006, Mẹ Nấm đã viết các bài blog về tình trạng vi phạm nhân quyền và tham nhũng tại Việt Nam. Năm 2013, cô là người đồng sáng lập Mạng lưới Blogger Việt Nam, mà hiện đang bị chặn trong nước. Cô từng điều tra và công bố nhiều tài về bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng, cải cách đổi mới, và các nỗ lực chống tra tấn, cũng như chỉ trích các chính sách đối ngoại của Việt Nam đối với Trung Quốc về tranh chấp trên Biển Đông. Mẹ Nấm đã đăng tải thông tin về 30 trường hợp người bị chết bất thường trong khi bị giam giữ tại đồn công an. Cô đã thu thập thông tin, cả trên mạng và đi thực tế, nhằm đòi hỏi bồi thường cho các nạn nhân của Thảm họa môi trường năm 2016 do Formosa Hà Tĩnh, một công ty thép có trụ sở tại Đài Loan đã xả thải chất độc ra môi trường biển, khiến cuộc sống của hàng chục ngàn người dân ở bốn tỉnh duyên hải miền Trung bị ảnh hưởng. Vì những nỗ lực bảo vệ nhân quyền không mệt mỏi đó, cô thường xuyên bị chính quyền giam giữ, thẩm vấn, và đánh đập.
Ngày 20 tháng 6 năm 2017, Mẹ Nấm được cho phép gặp luật sư lần đầu tiên sau nhiều tháng biệt giam kể từ ngày bị bắt, 10 tháng 10 năm 2016. Trước phiên xét xử, chính quyền đã đưa cả gia đình cô vào tầm ngắm. Tình trạng tồi tệ lên đến đỉnh điểm là vào ngày 20 tháng 5 năm 2017 khi hơn 50 công an viên bao vây ngôi nhà của gia đình.
Ngày 29 tháng 6 năm 2017, sau một phiên xử vội vã vốn không đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về Xét xử công bằng, Toà án nhân dân tỉnh Khánh Hòa đã kết án Mẹ Nấm 10 năm tù giam theo Điều 88của Bộ luật hình sự về tội “Tuyên truyền chống nhà nước”. Bản án thêm phần hà khắc cùng những lo lắng về tình trạng sức khỏe của cô đang ngày một xấu đi.
Công Ước Quốc Tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), mà Việt Nam là một quốc gia thành viên, cho rằng bất cứ ai bị bắt hoặc giam giữ đều có quyền được xét xử nhanh chóng mà không bị trì hoãn một cách vô cớ và không khuyến khích giam giữ trước khi xét xử. Bất cứ ai bị bắt hoặc giam giữ đều có quyền lựa chọn luật sư và có một tiến trình xét xử không chậm trễ việc giam giữ hợp pháp. Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, bên giám sát việc thực hiện ICCPR, cho rằng biệt giam chính là sự phủ nhận quyền được xét xử công bằng, và làm tăng nguy cơ tra tấn. Tháng 4 năm 2017, Nhóm Làm việc Liên Hiệp Quốc về Giam giữ Tùy tiện thấy rằng việc giam giữ Mẹ Nấm là độc đoán và kêu gọi trả tự do cho cô. Ngược lại, Việt Nam đã dùng Luật hình sự để tiến hành bức hại Mẹ Nấm. Trái với các nghĩa vụ của Việt Nam với luật quốc tế, Điều 88 thường được sử dụng để bịt miệng và bỏ tù các nhà phê bình chính quyền và các nhà bảo vệ nhân quyền ôn hòa khi họ chỉ thực hành quyền tự do ngôn luận và tư tưởng của mình.
Nhân một năm kể từ ngày Mẹ Nấm bị bắt và giam giữ tùy tiện, Civil Rights Defenders kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Mẹ Nấm, và ngay lập tức chấm dứt các cuộc đàn áp có quy mô với giới blogger và nhà báo theo Điều 88 Bộ luật Hình sự. Là một tù nhân lương tâm, Mẹ Nấm có quyền được điều trị, bao gồm các chăm sóc y tế cần thiết mà Việt Nam phải đảm bảo vô điều kiện. Việt Nam nên sửa đổi hoặc bãi bỏ những phần của Bộ luật hình sự đi ngược các nghĩa vụ của Việt Nam theo luật quốc tế. Đồng thời, các nhà tài trợ, các đối tác thương mại và đặc biệt là các bên đang muốn mở rộng quan hệ với Việt Nam cũng nên áp lực lên chính quyền nước này để thả Mẹ Nấm và tất cả những người bị bắt giữ một cách độc đoán chỉ vì thực thi quyền tự do ngôn luận của họ.
Trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc, Việt Nam đã chấp nhận khuyến nghị của Slovenia, Estonia, Rumani, Italy, Hy Lạp, và Uruguay về việc phê chuẩn Quy chế Rome về Toà án Hình sự Quốc tế.
Hiểu đơn giản, nếu phê chuẩn công ước này thì Việt Nam sẽ phải chấp nhận thẩm quyền xét xử của Toà án Hình sự Quốc tế đối với các tội ác chống lại loài người, tội diệt chủng, tội phạm chiến tranh, tội phạm môi trường, tội phạm cưỡng chế thu hồi đất, và một số tội phạm nghiêm trọng khác.
Mặc dù đồng ý với các khuyến nghị này nhưng cho đến nay chính phủ Việt Nam chưa công bố bất kỳ kế hoạch phê chuẩn nào.
* UPR là viết tắt của Universal Periodic Review (Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát), là một cơ chế kiểm điểm nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, diễn ra 4,5 năm một lần với tất cả các quốc gia thành viên.
Trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc, Việt Nam đã chấp nhận khuyến nghị của Slovenia, Estonia, Rumani, Italy, Hy Lạp, và Uruguay.
Bạn có biết: Việt Nam đã cam kết phê chuẩn và thực thi Công ước chống tra tấn tại UPR 2014?
Trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc, Việt Nam đã chấp thuận khuyến nghị của các nước về việc phê chuẩn và thực thi Công ước Chống Tra tấn (CAT).
Các nước khuyến nghị gồm có Đan Mạch, Bỉ, Togo, Ba Lan, Thuỵ Sĩ, và Hoa Kỳ.
Trên thực tế, Việt Nam đã phê chuẩn Công ước này vào tháng 11/2014.
Tuy nhiên, Việt Nam không phê chuẩn một nghị định thư tuỳ chọn của Công ước này. Nghị định thư tuỳ chọn này quy định các quốc gia phải lập một cơ quan độc lập có trách nhiệm thanh tra các địa điểm giam giữ để ngăn chặn các hành vi tra tấn. Đồng thời, các nước cũng phải chấp nhận cho Liên Hiệp Quốc thanh tra các địa điểm này trong trường hợp cần thiết
Khâu phê chuẩn thì như vậy, còn khâu thực thi thì trái ngược với quy định cũng như tinh thần của Công ước. Có ít nhất hàng chục người đã chết trong đồn công an hoặc trong các trại giam giữ trong ba năm qua. Không ai biết con số chính xác là bao nhiêu.
Các cựu tù nhân bị kết án oan như Nguyễn Thanh Chấn, Hàn Đức Long, Huỳnh Văn Nén đều nói rằng họ bị điều tra viên tra tấn tàn bạo để buộc phải thú tội.
* UPR là viết tắt của Universal Periodic Review (Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát), là một cơ chế kiểm điểm nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, diễn ra 4,5 năm một lần với tất cả các quốc gia thành viên.
Trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc, Việt Nam đã chấp thuận khuyến nghị của các nước về việc phê chuẩn và thực thi Công ước Chống Tra tấn.
Bạn có biết: Cam kết của Việt Nam về Đảm bảo tự do ngôn luận tại UPR 2014?
Trong kỳ Kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc, nhiều nước đã khuyến nghị Việt Nam nên xoá bỏ hoặc sửa đổi các điều 79, 88 và 258 của Bộ luật Hình sự để đảm bảo Tự do ngôn luận. Việt Nam đã chấp nhận các khuyến nghị này.
Ba điều luật này thường xuyên được chính quyền Việt Nam sử dụng để bắt và bỏ tù những người có ý kiến bất đồng với chính quyền, đặc biệt là các nhà hoạt động nhân quyền. Hầu hết các nhà hoạt động từng bị giam cầm đều bị cáo buộc vi phạm một trong ba tội này.
Trên thực tế, Việt Nam không những không xoá bỏ hay sửa đổi theo hướng đảm bảo tự do ngôn luận, mà còn sửa theo hướng siết chặt thêm trong Bộ luật Hình sự mới ban hành năm 2015.
Bên cạnh đó, số lượng người bị bắt giữ và bỏ tù vì ba tội này đã gia tăng nhanh chóng trong ba năm qua. Chỉ riêng tám tháng đầu năm 2017, đã có thêm ít nhất 16 nhà hoạt động dính phải vòng lao lý vì các điều luật hà khắc này. Đây được coi là thời kỳ bắt bớ rầm rộ nhất trong hơn 10 năm qua.
* UPR là viết tắt của Universal Periodic Review (Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát), là một cơ chế kiểm điểm nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, diễn ra 4,5 năm một lần với tất cả các quốc gia thành viên.
Minh bạch hoá việc sử dụng hình phạt tử hình là một cam kết của Việt Nam trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc.
New Zealand là nước đã đưa ra khuyến nghị này và được Việt Nam chấp nhận.
Trên thực tế, Bộ Công an Việt Nam đã gây “sốc” cho dư luận trong và ngoài nước khi bất ngờ công bố một báo cáo vào đầu tháng 2/2017 về việc thi hành án hình sự trong giai đoạn 2011 – 2016. Báo cáo nêu rõ Việt Nam có 1.134 tử tù. Trong ba năm (2013-2016), có 429 phạm nhân bị tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc.
Có ít nhất 63 phạm nhân lãnh án tử hình trong năm 2016 và còn ít nhất 681 phạm nhân chờ ngày tiêm thuốc độc, tức là cứ 201 phạm nhân thì có một người chờ bị xử tử.
Khi so sánh trong cùng thời gian (2013 – 2016), Ân xá Quốc tế (Amnesty International), một tổ chức vận động xóa án tử hình, xếp Việt Nam là nước thi hành án tử hình nhiều thứ ba trên thế giới sau Trung Quốc và Iran.
* UPR là viết tắt của Universal Periodic Review (Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát), là một cơ chế kiểm điểm nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, diễn ra 4,5 năm một lần với tất cả các quốc gia thành viên.
* Bài có tham khảo thông tin từ Luật Khoa tạp chí.
#VietnamUPR #AbolishDeathPenalty
Minh bạch hoá việc sử dụng hình phạt tử hình là một cam kết của Việt Nam trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014 của Liên Hiệp Quốc.
Bạn có biết: Những cam kết của Việt Nam về án tử hình tại UPR 2014
Trong kỳ kiểm điểm nhân quyền UPR năm 2014, Việt Nam đã cam kết với Liên Hiệp Quốc sẽ giảm số tội có án tử hình, tiến tới xoá bỏ hoàn toàn án tử hình và ra luật hoãn thi hành án tử hình.
Các nước đưa ra khuyến nghị này bao gồm Thuỵ Sĩ, Bỉ, Italy, New Zealand, và Namibia.
Trên thực tế, Việt Nam đã tiến hành cải cách đáng kể Bộ luật Hình sự khi giảm bốn tội có án tử hình khi thông qua Bộ luật Hình sự năm 2015, rút số tội có án tử hình từ 22 xuống còn 18.
Bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng quy định thêm một trường hợp không bị tuyên án tử hình, bất kể phạm tội gì, đó là người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.
Bộ luật Hình sự 2015 cũng bổ sung thêm hai trường hợp không bị thi hành án tử hình đã tuyên, bao gồm:
– Người đủ 75 tuổi trở lên;
– Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.
Ngoài những quy định nêu trên, Việt Nam chưa ban hành một quy định nào về việc hoãn thi hành án tử hình đối với các án đã tuyên.
* UPR là viết tắt của Universal Periodic Review (Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát), là một cơ chế kiểm điểm nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, diễn ra 4,5 năm một lần với tất cả các quốc gia thành viên.
#VietnamUPR
Đại diện của VOICE phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền LHQ
Vào lúc 5h chiều giờ Geneva, tức 10 giờ đêm giờ Việt Nam, ngày 19/9, nhà hoạt động Đinh Thảo, điều phối viên chương trình của VOICE ở châu Âu, đã thay mặt phái đoàn vận động nhân quyền của Việt Nam phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.
Cùng tham dự phiên họp này còn có bà Lê Thị Minh Hà, vợ nhà báo độc lập Anh Ba Sàm – Nguyễn Hữu Vinh, và cô Anna Nguyễn – Giám đốc Chương trình của VOICE.
Chúng tôi xin đăng toàn văn bài phát biểu của nhà hoạt động Đinh Thảo dưới đây:
Thưa Ngài Phó Chủ tịch,
Chúng tôi cực kỳ quan ngại về việc đàn áp các nhà bảo vệ nhân quyền ở Việt Nam. Chính quyền Việt Nam đang hoàn toàn đi ngược lại với các nghĩa vụ theo các công ước quốc tế và những khuyến nghị UPR đã được chấp nhận về việc tôn trọng quyền tự do biểu đạt và không gian xã hội dân sự.
Trong tám tháng đầu năm nay, ít nhất 16 nhà hoạt động đã bị bắt, giam giữ hoặc kết án theo Bộ luật Hình sự hà khắc, trong đó có sáu thành viên của Hội Anh em Dân chủ, những người có thể phải đối mặt với mức án tối đa là bản án tử hình vì những hoạt động nhân quyền ôn hoà của họ. Hai nhà hoạt động nữ, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và Trần Thị Nga, đã bị kết án 10 năm và chín năm tù vì chỉ trích chính quyền một cách ôn hoà, và đang phải chịu điều kiện giam giữ tồi tệ. Tôi có mặt ở đây cùng với bà Lê Thị Minh Hà, vợ của Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh, người đã bị kết án năm năm tù chỉ vì viết blog [khai dân trí] trái ý chính quyền.
Trên thực tế, hiện có hàng trăm tù nhân lương tâm ở Việt Nam, trong khi chính phủ Việt Nam không thừa nhận thực tế này.
Thưa ngài Phó Chủ tịch, chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam thực thi một cách có thiện chí các khuyến nghị UPR mà họ đã chấp thuận vào năm 2014 cũng như khuyến nghị của các Thủ tục Đặc biệt và các Cơ quan theo Công ước [của Liên Hiệp Quốc]. Chúng tôi kêu gọi các quốc gia thành viên của Liên Hiệp Quốc thúc giục Việt Nam trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm.
CIVICUS trình bày bài phát biểu này cùng với VOICE.
Xin cảm ơn, ngài Phó Chủ tịch.
#VietnamUPR
Phái đoàn vận động nhân quyền UPR 2017 đã tới Geneva, Thụy Sĩ
Để chuẩn bị cho một loạt cuộc gặp với các cơ quan Liên Hiệp Quốc, phái đoàn của chúng tôi đã tới Geneva, Thuỵ Sĩ ngày hôm nay.
Tại đây, chúng tôi đã có cuộc tiếp xúc đầu tiên với tổ chức CIVICUS, một tổ chức phi chính phủ và cũng là một liên minh quốc tế nhằm củng cố xã hội dân sự trên toàn thế giới.
CIVICUS cũng là tổ chức được Liên Hiệp Quốc cấp quy chế tham vấn ECOSOC và có tư cách trực tiếp tham gia các chương trình nghị sự của Liên Hiệp Quốc. Đây cũng chính là tổ chức đã trợ giúp VOICE và sắp xếp cho nhà hoạt động Đinh Thảo phát biểu trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào ngày 20/9 tới đây.
Chúng tôi sẽ liên tục cập nhật các diễn biến tiếp theo tới các bạn.
#VietnamUPR
Luật Khoa: Cơ chế kiểm điểm nhân quyền UPR của LHQ là dành cho mỗi chúng ta
Từ năm 2014, người Việt Nam bắt đầu nghe nhiều về cơ chế UPR – viết tắt của Universal Periodic Review (Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát) – khi các tổ chức dân sự trong và ngoài nước xuất hiện tại buổi kiểm điểm của Việt Nam.
Nhiều người cảm thấy ngạc nhiên khi thành tích nhân quyền của nhà nước lại có thể bị chất vấn bởi các hội đoàn dân sự.
Nhưng nếu tìm hiểu kỹ về cơ chế này thì chúng ta sẽ hiểu rằng, việc các cá nhân và tổ chức có quyền giám sát và chất vấn chính phủ một nước trong quá trình kiểm điểm UPR không những là hoàn toàn bình thường, mà đó còn là lý do cơ chế này được thành lập.
Năm 2017, cơ chế UPR lại có đất dụng võ.
Trước tiên, vào tháng 6/2017, chính phủ Việt Nam đã tổ chức Hội thảo thông tin về tình hình thực hiện 182 khuyến nghị mà Việt Nam đã chấp nhận tại lần kiểm điểm UPR 2014. Buổi Hội thảo này có sự tham dự của các cơ quan LHQ, và đại diện từ Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, cùng các tổ chức xã hội.
Ngày 15/9/2017, một số cá nhân và tổ chức dân sự độc lập của Việt Nam bắt đầu một chương trình vận động giữa kỳ UPR. Chương trình này cũng tập trung vào 182 khuyến nghị mà Việt Nam đã chấp thuận.
Thiết nghĩ, đây là lúc mà chúng ta có thể cùng tìm hiểu kỹ hơn về UPR và tầm quan trọng của nó trong Luật Nhân quyền quốc tế.
Poster của chiến dịch vận động giữa kỳ UPR 2017. Ảnh Facebook Vietnam UPR
UPR là gì?
UPR là một chế định được thiết lập liên quan đến các hoạt động của c – gọi tắt là HRC).
Được sự ủy quyền từ Nghị quyết 60/251 ngày 15 tháng 3 năm 2006 của Đại Hội đồng LHQ (General Assembly – gọi tắt là UNGA), và sau khi được cụ thể hóa bởi Nghị quyết 5.1 của HRC, UPR đã chính thức trở thành công cụ mới mẻ nhất trong hệ thống Luật Nhân quyền quốc tế.
UPR có những ưu, khuyết điểm riêng, và rất khó có thể phân tích toàn bộ cơ chế này trong phạm vi bài viết. Tuy nhiên, nhằm giúp bạn đọc hiểu qua hết về tính chất và giá trị pháp lý của UPR, có một số điểm cần lưu ý như sau.
UPR là một nơi để đối thoại và chất vấn.
Trong kỳ kiểm điểm, mỗi quốc gia sẽ có cơ hội lên tiếng và đồng thời bị chất vấn về tình hình nhân quyền của mình, trong một khoảng thời gian được chỉ định.
Đối tượng tham gia quá trình chất vấn tương đối rộng, bao gồm những quốc gia thành viên khác, các tổ chức nhân quyền quốc tế, cộng đồng tổ chức xã hội dân sự trong nước, Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, v.v.
Mục tiêu của cách làm này là để giúp đảm bảo cho một cơ chế kiểm tra và đối thoại khách quan. Mọi quốc gia, bất kể có vị thế kinh tế, chính trị ra sao, đều phải trải qua kỳ kiểm điểm bắt buộc này. Từ đó, chúng ta có thể xây dựng một bức tranh toàn cảnh về tình trạng nhân quyền của các quốc gia trên thế giới.
Các cơ quan, tổ chức nhân quyền quốc tế cũng từ đó mà được tiếp cận một lượng thông tin dồi dào, độc lập và có kiểm chứng hơn, thay vì chỉ dựa vào Báo cáo Nhân quyền thường niên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ (US Department of State Human Rights Reports or Amnesty International Annual Reports). Mà báo cáo này vốn thường xuyên bị các quốc gia đang phát triển cho là không khách quan và mang yếu tố chính trị.
Phái đoàn của các tổ chức XHDS độc lập tại phiên kiểm điểm của Việt Nam 2014. Ảnh Facebook Vietnam UPR
UPR: Tìm kiếm những đồng thuận chung của cộng đồng quốc tế về nhận thức nhân quyền.
Thực tiễn cho thấy UPR làm khá tốt vai trò này. Đối diện với sự chất vấn đến từ các tổ chức khác nhau, cũng như từ rất nhiều quốc gia khác, ít nước nào đủ can đảm để từ chối các khái niệm nhân quyền cơ bản hay thẩm quyền của các cơ quan nhân quyền thuộc Liên Hiệp Quốc.
Vì vậy, cho dù một quốc gia có thực hiện nghĩa vụ của họ dựa theo các công ước nhân quyền sau khi kỳ kiểm điểm kết thúc hay không, thì UPR vẫn là một biện pháp tốt để tất cả các quốc gia, ít ra phải thừa nhận sự tồn tại của những nghĩa vụ đó.
Mặt khác, kết quả của UPR chỉ dừng lại ở mức khuyến nghị và gợi ý từ các chính phủ và tổ chức nhân quyền. Chúng không có giá trị pháp lý bắt buộc. Và một chính phủ hoàn toàn có thể tự do chọn lựa những khuyến nghị mà mình sẽ chấp nhận và thực thi.
Ngoài ra, nhiều chuyên gia cho rằng, việc khiến cho các quốc gia phải “hổ thẹn” (shaming tool) vì những vi phạm nhân quyền của mình cũng có thể giúp cải thiện phần nào cách ứng xử của nhà nước.
Đặc biệt là việc không thực hiện nghiêm túc những cam kết đã chấp thuận sẽ khiến cho cả thế giới thấy rõ thái độ của một chính phủ đối với nghĩa vụ nhân quyền quốc tế.
Điều này rất có khả năng sẽ gây ảnh hưởng đến chiếc ghế của quốc gia đó trong Hội đồng Nhân quyền LHQ. Một tiền lệ đã có là Syria, đã bị mất ghế thành viên sau khi LHQ đưa ra báo cáo về việc nước này từng sử dụng vũ khí hóa học năm 2013.
Việt Nam UPR và những báo cáo mới nhất.
Lần kiểm điểm UPR gần đây nhất của Việt Nam được tiến hành vào đầu năm 2014, và thời hạn cho chính phủ thực hiện các cam kết là trong vòng 4.5 năm. Như nêu ở trên, Việt Nam chấp nhận 182/227 khuyến nghị đến từ các nước khác.
Năm 2017 là đợt đánh giá UPR giữa kỳ về tình hình chung trong 2.5 năm vừa qua, nhằm đảm bảo Việt Nam đi theo đúng lộ trình thực hiện các nghĩa vụ nhân quyền đã cam kết.
Trong quá trình soạn thảo báo cáo giữa kỳ, phía chính phủ có cơ hội rà soát, đánh giá tính khả thi của các mục tiêu nhân quyền, kêu gọi trợ giúp hoặc bị thúc đẩy phải thực hiện bởi các quốc gia khác và các tổ chức xã hội dân sự.
Chúng ta hãy cùng tham khảo hai báo cáo giữa kỳ của các tổ chức xã hội dân sự quốc tế về tình hình thực thi các nghĩa vụ và cam kết về nhân quyền của Việt Nam, dựa theo các khuyến nghị từ lần kiểm điểm UPR 2014 đến nay.
Cơ chế kiểm điểm nhân quyền UPR của LHQ – Báo cáo giữa kỳ UPR về Việt Nam của Hội Luật gia Anh Quốc và xứ Wales và với Tổ chức Lawyers Rights’s Watch Canada
Luật gia Anh và Canada: Lời hứa “gió thoảng mây bay” của chính phủ Việt Nam về nhà nước pháp quyền và tạo điều kiện hoạt động cho giới giới luật sư
Một trong những báo cáo mới nhất dành cho Việt Nam trong UPR giữa kỳ lần này đến từ Hội Luật gia Anh Quốc và xứ Wales (The Law Society of England and Wales), liên kết với tổ chức Lawyers Rights’s Watch Canada (LRWC).
Đây là hai tổ chức dân sự rất có uy tín trong nghề luật sư ở các nước sử dụng hệ thống thông luật (common law system).
Báo cáo này ghi nhận, trong phiên họp UPR của Việt Nam năm 2014, đại diện chính phủ Việt Nam đã chấp thuận hai kiến nghị từ họ, đó là:
Tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động của những nhà bảo vệ nhân quyền (trong đó có luật sư).
Đảm bảo quyền tự do biểu đạt của các nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền.
Việt Nam cũng ghi nhận và đồng thời chấp nhận kiến nghị liên quan đến quyền tiếp cận luật sư bào chữa của bị cáo được thực hiện bởi một cơ chế hiệu quả và công bằng.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Hội Luật gia và tổ chức LRWC, thông qua các thông tin mà họ có được từ Việt Nam, những kiến nghị nói trên, cho đến thời điểm này, vẫn chưa được thực hiện.
Và hậu quả là giới luật sư vẫn tiếp tục phải chịu nhiều khó khăn nếu dấn thân vào các hoạt động bảo vệ nhân quyền, đặc biệt là khi họ làm việc một cách độc lập.
Báo cáo dẫn chứng các hoạt động đấu tranh nhân quyền của Luật sư Lê Quốc Quân đã bị đàn áp bằng cáo buộc trốn thuế từ chính phủ. Ông bị tạm giữ cách ly không được tiếp xúc với bất kỳ ai (incommunicado detention) trong suốt hai tháng đầu tiên sau khi bị công an bắt giam. Đây là một vi phạm nhân quyền cơ bản.
Đến năm 2014, Tòa Phúc thẩm Hà Nội vẫn giữ nguyên bản án dành cho ông Lê Quốc Quân, bỏ qua kiến nghị của Nhóm làm việc về Bắt giữ tùy tiện (UN Working Group on Arbitrary Detention) của LHQ.
Ông Quân phải thi hành hình phạt tù đủ 30 tháng và chỉ được thả vào ngày 27 tháng 6 năm 2015. Báo cáo xác nhận ông hiện vẫn đang chịu sự giám sát của cơ quan nhà nước, trong khi bằng luật sư bị vĩnh viễn tước bỏ.
Một trường hợp khác được báo cáo này nêu đích danh, là hồ sơ của Luật sư Nguyễn Văn Đài. Vào tháng 11 năm 2016, sau khi nghe tin ông bị bắt, Cao Ủy Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, Nghị viện Châu Âu, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, cùng hơn 26 quốc gia khác đã lên án hành vi bắt giữ, cũng như đồng kêu gọi trả tự do cho ông Đài.
Các trường hợp Luật sư Trần Vũ Hải, Trần Thu Nam, Lê Luân và Võ An Đôn bị gây khó dễ, tấn công và tạm giữ khi hành nghề luật sư trong thời gian qua đều được ghi nhận trong báo cáo.
Báo cáo kết luận, cho đến thời điểm hiện tại, vẫn không có gì thay đổi trong chính sách và hành động của chính phủ Việt Nam để chứng minh là nhà nước sẽ thực hiện đúng lời cam kết mà họ đã chấp thuận năm 2014.
Hai tổ chức khẳng định, chính phủ Việt Nam đã thất bại trong việc bảo đảm một môi trường tiếp cận công lý bình đẳng cho mọi công dân. Ngoài ra, họ còn cảnh bảo về các mối đe dọa chính trị mà giới luật sư đang phải đối mặt chỉ vì hoạt động chuyên môn của mình.
Báo cáo giữa kỳ UPR về Việt Nam của tổ chức Unrepresented Nations and People Organisation (UNPO). Ảnh: Chụp màn hình.
Chính phủ Việt Nam bị cáo buộc có hành vi phân biệt chủng tộc?
Báo cáo dài 12 trang đưa ra nhiều thông tin về vi phạm nhân quyền ở Việt Nam, nhưng đáng chú ý nhất là cáo buộc về việc các cơ quan chức năng địa phương – và cả cấp trung ương – tại Việt Nam đang làm ra nhiều hành vi đàn áp, mang tính phân biệt chủng tộc có hệ thống đối với các nhóm dân tộc thiểu số.
Trích dẫn phản ánh từ Đại nghị Người H’mong toàn Thế giới (Congress of World Hmong People), kể từ năm 2015, người H’mong tại các vùng Điện Biên, Lào Cai đã bị chính quyền quấy rối và kiểm soát vì niềm tin tôn giáo của mình (mà đa phần là người theo đạo Thiên Chúa giáo).
Theo lời khai của các nạn nhân, bất kể khi nào có khách viếng thăm, chính quyền địa phương đều nhắc nhở họ không được “nói năng linh tinh”, nếu không họ sẽ bị trừng phạt.
Trong một cáo buộc khác, Tổ chức Khmer Kampuchea-Krom Federation (KKF) đưa ra quan ngại về việc giới chức trách Việt Nam sẽ sử dụng Luật Tín ngưỡng và Tôn giáo để kiểm soát tự do tôn giáo.
Báo cáo nhận định rằng sở dĩ có rất ít phụ nữ Khmer sở hữu bằng Thạc sĩ hay Tiến sĩ, là do cơ chế đào tạo không hỗ trợ cho các nhóm dân tộc thiểu số, đặc biệt là đối với vấn đề ngôn ngữ dân tộc. Mặt khác, có vẻ như các gói hỗ trợ của chính phủ nước ngoài dành cho sinh viên Khmer cũng bị Việt Nam cấm đoán.
Tổ chức này cũng lên án tình trạng quan chức lạm dụng quyền lực nhà nước để chiếm đoạt đất của người bản địa (indigenous people). Tranh chấp đất giữa người Kinh và người Khmer thường được xử nghiêng về phía có lợi cho người Kinh.
Đơn cử là vào ngày 30 tháng 12 năm 2016, chính quyền tỉnh Trà Vinh bị cáo buộc là đã cưỡng chế đất thuộc chùa Muniransi để giao cho một cư dân Việt Nam.
***
Những thông tin từ hai bản báo cáo nêu trên có thể đúng, mà cũng có thể là không chính xác. Thế nhưng, việc chúng xuất hiện ngay trên bàn hội nghị quốc tế UPR cho thấy sự cần thiết của việc cung cấp và minh bạch thông tin về những vấn đề nhân quyền từ phía chính phủ Việt Nam.
Để từ đó, người dân chúng ta có thể nắm bắt và đánh giá tình hình chuẩn xác hơn.
Abebe AM, “Of Shaming and Bargaining: African States and the Universal Periodic Review of the United Nations Human Rights Council”, Human Rights Law Review, 2009
Dominguez-Redondo E (2012), The Universal Periodic Review – Is there Life beyond Naming and Shaming in Human Rights Implementation? New Zealand Law Review, 2012
