PHỎNG VẤN LUẬT SƯ TRỊNH HỘI: VÌ SAO VOICE ĐÓNG CHƯƠNG TRÌNH XÃ HỘI DÂN SỰ?

Luật sư Trịnh Hội tốt nghiệp ngành luật tại Ðại Học Melbourne (Úc) và Thạc sĩ tại Ðại Học Oxford (Anh). Ông đứng ra đồng thành lập tổ chức VOICE với mục tiêu giúp tái định cư những người Việt tị nạn, đồng thời vận động chính sách và nhân quyền, và thúc đẩy sự phát triển của xã hội dân sự Việt Nam. Tròn mười năm mở ra chương trình Xã hội Dân sự kể từ 2011, gần đây, VOICE đã đi đến quyết định chấm dứt chương trình này vô thời hạn. Dưới đây là bài phỏng vấn Luật sư Trịnh Hội, người đồng sáng lập và cũng là thành viên Hội đồng Quản trị tổ chức VOICE.

PV: Chào Luật sư Trịnh Hội. Được biết mới đây, VOICE vừa ra tuyên bố chấm dứt chương trình Xã hội Dân sự sau mười năm hoạt động. Anh có thể cho biết những lý do nào đã dẫn tới quyết định này?

LS Trịnh Hội: Lý do lớn nhất và cũng là đơn giản nhất đó là vì dịch bệnh COVID-19. Từ năm ngoái, như thông cáo VOICE vừa đưa ra, chương trình đào tạo của VOICE đã phải tạm ngưng. Bởi không ai có thể tự do đi lại, tham gia chương trình. Và từ đây về sau, đặc biệt là ở Á châu nơi chỉ có một thành phần nhỏ được chích ngừa, cũng không một ai biết khi nào thì đại dịch mới chấm dứt. Việc khép lại chương trình vì vậy cũng có thể nói chỉ là lẽ thường tình. Không đóng chương trình mới là lạ.

PV: Được biết, bên cạnh hoạt động đào tạo, VOICE còn có các hoạt động như hỗ trợ tái định cư cho người tị nạn, vận động quốc tế, hỗ trợ các tổ chức và cá nhân hoạt động xã hội trong nước. VOICE có đóng lại tất cả các chương trình này không?

LS Trịnh Hội: Ngoại trừ tiếp tục chương trình giúp đỡ một số người Việt tỵ nạn, VOICE sẽ đóng lại tất cả các chương trình khác.

PV: Như vậy, liệu sau khi đại dịch COVID-19 kết thúc, VOICE có mở lại chương trình Xã hội Dân sự không, thưa anh?

LS Trịnh Hội: Trước khi trả lời tôi xin xác định một lần nữa là tôi đã ngưng làm việc cho VOICE hai năm về trước, trước cả đại dịch COVID-19, nên tôi không còn hoặc có quyền quyết định trong tương lai VOICE nên hay sẽ làm gì. Tuy nhiên tôi đoán chắc là không. Bởi tôi thì đã bước sang một cuộc sống mới với gia đình và con cái ở Mỹ. Riêng VOICE thì có thể đúng như lời chia sẻ, nó đã hoàn thành trách nhiệm mà nó đã tự đặt ra từ 10 năm trước.

PV: Mất bao lâu để anh và VOICE đi đến quyết định này? Liệu anh có cảm thấy tiếc nuối?

LS Trịnh Hội: Hội đồng Quản trị đã mất một năm để xem xét tình hình và gần sáu tháng để đi đến quyết định này. Có tiếc một chút là chương trình không thể tiếp tục để VOICE giúp được nhiều người hơn. Nhưng sông có khúc, người có lúc. Tôi đã sống và làm việc toàn vẹn, hết mình cho VOICE lúc tôi còn đứng đầu nên riêng tôi thì không có gì để nuối tiếc.

PV: Có ý kiến cho rằng bởi tình hình đàn áp các tổ chức xã hội dân sự ngày càng trở nên căng thẳng, nên VOICE phải dừng hoạt động. Anh nghĩ thế nào về quan điểm này?

LS Trịnh Hội: Thật ra tình hình căng thẳng đâu phải chỉ mới đây mà đã bắt đầu từ mấy năm trước rồi. Nhiều người biết trước. Một số tổ chức có chuẩn bị. Chỉ riêng dịch bệnh COVID-19 mới chính là lý do bất khả kháng, không chừa một ai hay bất kỳ tổ chức nào. Và cũng không một ai tiên đoán được hậu quả mà nó để lại. Kết quả là cả một thế giới bị đảo lộn, trong đó có VOICE.

PV: Mười năm qua, có thể coi VOICE là một trong những tổ chức hiếm hoi đã tích cực hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền tại Việt Nam. Việc VOICE dừng chương trình Xã hội Dân sự, không ít thì nhiều, sẽ có tác động đến không khí chung của phong trào trong nước. Anh nghĩ thế nào về việc này?

LS Trịnh Hội: Tôi nghĩ tôi đã nói nhiều và nói đủ trong suốt gần một thập niên qua. Câu chuyện nhân quyền, xã hội dân sự Việt Nam là câu chuyện chung của tất cả mọi người và mỗi công dân Việt Nam, trong đó có tôi, sẽ phải tự đi tìm câu trả lời cho mình. Riêng cá nhân tôi thì sau hai thập niên làm việc cho cộng đồng, cho xã hội, tôi thấy mình đã làm tạm đủ. Đã đến lúc tôi cần phải trở về cuộc sống riêng tư lo cho gia đình và con cái. Nhất là khi người con trai duy nhất của tôi năm nay đã 10 tuổi.

PV: Theo anh, sau mười năm hoạt động, di sản lớn nhất mà chương trình Xã hội Dân sự của VOICE để lại là gì?

LS Trịnh Hội: Giúp thế hệ thứ nhất, những người đi đầu trong phong trào xã hội dân sự độc lập từ đầu thập niên 2010, mở rộng tầm nhìn, để họ biết là không những tiếng nói của họ đáng được lắng nghe mà quan trọng hơn hết, họ hoàn toàn có thừa tính chính danh cũng như khả năng thực hiện những hoài bão của họ dành riêng cho quê hương, đất nước.

PV: Lời cuối cùng, anh có chia sẻ gì đến quý bạn đọc?

LS Trịnh Hội: Cảm ơn các bạn đã theo dõi câu chuyện của tôi và của VOICE. Nhưng lời tri ân lớn nhất tôi xin gửi đến tất cả các bạn bè và ủng hộ viên của VOICE, của riêng cá nhân tôi, những người đã đi cùng tôi trong suốt hơn 10 năm qua để VOICE có được ngày hôm nay. Mong là các bạn vẫn tiếp tục giữ liên lạc với tôi. Để mong rằng trong tương lai chúng ta sẽ lại có dịp làm việc, chia sẻ cùng nhau, để tự khẳng định với nhau rằng: chính chúng ta phải là sự thay đổi mà chúng ta muốn thấy trong xã hội. WE have to be the change WE wish to see in the world.