Vừa qua, Dân biểu Chris Hayes từ Úc đã gửi một lá thư chia sẻ nhận xét của ông về 2 cựu thực tập sinh của VOICE mà ông đã từng nhận vào văn phòng ông để thực tập. Bên cạnh đó, ông cũng bày tỏ được tiếp tục mối quan hệ hợp tác thực tập giữa hai văn phòng và có cơ hội tiếp đón thêm nhiều thực tập sinh của VOICE trong tương lai.
Ban biên tập xin được lược dịch lá thư hầu độc giả.
Hai cựu tập sinh của VOICE, Hannah (ảnh trái) và Nguyễn Anh Tuấn (ảnh phải), đứng cùng ông Chris Hayes
**************
Hội thân mến
Rất vui khi được làm việc với anh và VOICE trong khoảng thời gian khá lâu. Công việc liên quan đến tôn trọng quyền con người, đặc biệt là ở Việt Nam, mà VOICE đang làm vẫn tiếp tục truyền cảm hứng.
Như anh đã biết, văn phòng của tôi đã tiếp đón hai thực tập sinh của VOICE từ năm 2016, cả hai đều để lại ấn tượng tốt cho tôi. Trong thời gian làm việc với tôi, Tuấn và Hannah đã thể hiện một cam kết không thể nghi ngờ đối với sự nghiệp vì nhân quyền và đã có những đóng góp quý giá cho nhận thức của tôi về tình hình nhân quyền Việt Nam hiện nay.
Trong thời gian thực tập, cả Tuấn và Hannah đều được trao cơ hội để tiếp xúc với các tổ chức nhân quyền khác nhau, trong đó có Tổ chức Ân xá Quốc tế, Ủy ban Nhân quyền Úc, ActionAid và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền. Khi đó, họ có thể đạt được sự hiểu biết thực tế về phương pháp mà những nhà vận động nhân quyền ở Úc tích cực đấu tranh cho sự tôn trọng quyền con người trên toàn cầu, và các chiến dịch thúc đẩy truy tố các vụ nhân quyền khác nhau một cách hiệu quả như thế nào. Tôi cũng tin rằng cả Tuấn và Hannah đều có thể hiểu kỹ hơn và thực tế hơn về cách thức công nhận các quyền con người trong xã hội Úc.
Kỳ thực tập của họ cũng có ích cho tất cả những ai có vinh dự gặp gỡ và làm việc với Tuấn hoặc Hannah. Tôi đã nhận được phản hồi tích cực từ các tổ chức như ActionAid, Tổ chức Ân xá Quốc tế và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền. Họ cho tôi biết rằng họ ấn tượng như thế nào về lòng can đảm và sự cam kết của cả hai thực tập sinh.
Những lần hợp tác thực tập giữa hai văn phòng cho thấy việc tiếp tục mục tiêu chung của chúng ta là ủng hộ nhân quyền, đặc biệt tại Việt Nam, là vô cùng giá trị. Cơ hội để có một thực tập sinh từ VOICE làm việc trong văn phòng của tôi đã làm phong phú thêm hiểu biết của tôi và những người xung quanh tôi, về tình hình nhân quyền đang diễn ra ở Việt Nam. Rõ ràng là VOICE có một số cá nhân cực kỳ năng động, tất cả họ sẽ là tài sản lớn khi quá trình chuyển đổi dân chủ diễn ra ở Việt Nam.
Tôi mong muốn tiếp tục sự hợp tác này và được tiếp đón thêm nhiều thực tập sinh của VOICE trong tương lai. Đó là cơ hội mà tôi sẽ giới thiệu cho bất kỳ người nào hoặc văn phòng nào quan tâm đến việc tăng cường và tiếp tục ủng hộ nhân quyền ở Việt Nam và trên toàn cầu.
Hôm 10 tháng 10 vừa qua, đài phát thanh quốc gia Cộng hòa Séc thực hiện cuộc phỏng vấn cô Marie Strašáková, nhà nghiên cứu Việt Nam thuộc bộ môn các nghiên cứu về Châu Á của trường Tổng hợp Palacky, Olomouc. Câu chuyện xung quanh vấn đề thái độ của Chính quyền cộng sản Việt Nam với những nhà hoạt động, với giới bất đồng chính kiến.
Giới bất đồng tại Việt Nam hiện nay ra sao, có thể ước lượng, ví dụ, ở Việt Nam có bao nhiêu phần trăm người dân công khai đứng lên phản đối sự độc quyền của đảng cộng sản?
Tôi sẽ bắt đầu một cách khái quát một chút. Cần phải nói rằng Hiến pháp Việt Nam có khẳng định về Quyền con người trong điều 25, nhưng có rất nhiều các lỗ hổng, các khoảng trống, rằng quyền này không có hiệu lực một khi an ninh của dân tộc bị đe dọa. Vấn đề chủ yếu là chính quyền Việt Nam sử dụng cách phát biểu hết sức mơ hồ để định nghĩa, thế nào là cách hành xử chống phá nhà nước. Vì thế, ví dụ, có thể chỉ liên lạc, gặp gỡ với các Nhà hoạt động vì dân chủ, vì Quyền con người, hay là việc truyền tải các tư tưởng tự do, cũng có thể bị coi là hiểm họa cho chế độ cộng sản, và là điều dẫn chúng ta tới câu trả lời cho câu hỏi được đặt ra. Bởi vì giới bất đồng có thể là bất cứ ai, trong số họ có các cựu đảng viên cộng sản, cựu công an, nhà báo, các nghệ sĩ, bác sĩ. Phần lớn họ là những người có học, sống tại thành phố và có quan hệ với phương Tây. Tuy nhiên, về số lượng thì quả thật rất khó ước đoán, bởi vì phần lớn người dân ở Việt Nam đều không quá quan tâm đến chính trị, chúng ta có thể nói rằng, nhiều phần họ chỉ quan tâm đến cuộc sống thường ngày. Dẫu vậy, chúng ta có thể nói, hàng năm số lượng người bất đồng ở Việt Nam đang tăng dần chính nhờ internet, nhờ mạng xã hội và mức độ liên kết rộng rãi hơn giữa Việt Nam và phương Tây.
Vậy chính quyền có tìm cách đàn áp? Bằng những phương cách nào?
Chắc chắn là chính quyền tìm cách đàn áp các hoạt động của họ và để đạt được mục đích này người ta sử dụng các cơ chế kiểm soát xã hội khác nhau, trong một số trường hợp, cả các hình thức trừng phạt ngầm, ví dụ như từ việc rất đơn giản là thu hồi hộ chiếu, không cấp thị thực, ngăn không cho về nước đối với các nhà bất đồng chính kiến hay là các nhà hoạt động ở nước ngoài, thu hồi giấy phép cư trú ở thành phố và trong một số trường hợp đặc biệt thì còn bị tấn công hay đánh đập ngoài phố, và mức cuối cùng là bị bắt bớ, tù đày.
Chị có nhắc đến quan hệ với phương Tây. Các nhà bất đồng người Việt được sự ủng hộ như thế nào từ nước ngoài?
Cần phải nói là đây cũng là điều rất khó ước đoán. Một cách tổng quát, ở Việt Nam, chính quyền Việt Nam không ủng hộ các hoạt động của các Tổ chức phi chính phủ chuyên về Vấn đề Nhân quyền, họ cũng rất nhạy cảm khi các nước khác, nhất là các nước phương Tây tìm cách giữ cho Nhân quyền được tôn trọng, vì họ coi điều này là can thiệp vào nội tình của đất nước. Thế nhưng, sự ủng hộ lại vẫn là có thật. Human Rights Watch và Amnesty International và các tổ chức khác đang cố gắng lưu ý đến các vấn đề tại Việt Nam, và một khi họ tích cực một cách nào đó, thì họ cũng cố gắng không để truyền thông nói nhiều đến các hoạt động ấy, để các cộng tác viên của họ, hoặc là những người mà họ giúp đỡ, không gặp nguy hiểm.
Chúng ta đã nghe trong phóng sự rằng các nhà Bất đồng chính kiến tại Việt Nam có được các kỹ thuật hiện đại, một mặt khác trong đó người ta cũng nói rằng kỹ thuật chẳng thể là cứu cánh, mà còn cần đến các hoạt động của con người và sự tận tụy với ý tưởng. Trong khía cạnh này thì giới bất đồng người Việt thế nào?
Tôi cũng cho rằng giới bất đồng chính kiến của Việt Nam phát triển chính nhờ internet, nói cho cùng internet chính là một diễn đàn lâu dài, nơi họ có thể thể hiện các quan điểm của mình, Facebook được sử dụng rất nhiều, và YouTube cũng thế, các ứng dụng này nối các nhà bất đồng với nhau và họ có thể ủng hộ lẫn nhau một cách nào đó. Tuy vậy, họ vẫn chưa thực sự có được chỗ đứng và chưa biến được hàng loạt các ý tưởng này thành hiện thực.
Hôm nay, ông Tiến sĩ Nguyễn Quang A, một nhà kinh tế và doanh nhân và nhà hoạt động sẽ phát biểu tại Forum 2000, ông đã ra khỏi Đảng cộng sản. Chuyện đó có phổ biến ở Việt Nam? Người ta sau đó có bị mang tì vết gì không?
Chuyện này thì quả thật chưa thật phổ biến, ngay cả khi có thể tìm thấy các cựu đảng viên trong số các nhà bất đồng chính kiến, nhưng dĩ nhiên đại đa số người Việt vẫn sợ ra công khai, chính vì điều mà tôi đã nhắc tới, rằng người dân không mấy quan tâm đến chính trị, một mặt khác, họ sợ bị đàn áp, bị trừng phạt, và có thể cũng không phải vì bản thân, mà nhiều phần vì gia đình của họ.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A tham gia một cuộc biểu tình “Yêu cầu minh bạch thảm họa biển miền Trung”, năm 2016. Nguồn ảnh: REUTERS/Kham
Ông Nguyễn Quang A là một trong số hơn 100 người đã cố gắng ra Ứng cử Đại biểu Quốc hội trong lần bầu cử vừa qua với tư cách là một Ứng cử viên độc lập, tuy vậy hầu như không một ai trong số họ làm được điều đó. Vậy có nghĩa là đảng cộng sản tại Việt Nam chẳng thiết gì với việc mở ra một không gian cho giới dân chủ đối lập, cho dù chỉ là bề ngoài?
Chắn chắn là họ không thiết tha gì chuyện đó. Cần phải nói rằng chính quyền Việt Nam đã đạt được rất nhiều thành tựu từ năm 86, khi bắt đầu cuộc cải cách kinh tế “Đổi mới”, có thể nói, chính phủ đã đưa đất nước thoát khỏi sự cô lập trên trường quốc tế và có được danh tiếng trong khu vực. Chính họ đã tạo tiền đề cho sự phát triển về kinh tế, tuy vậy rất đáng tiếc là về mặt chính trị thì ngay từ 1986 họ đã tỏ thái độ rằng sẽ không có bất kỳ một sự thay đổi nào cho một quá trình dân chủ hóa rộng rãi, hay là họ sẽ không khởi động cho bất cứ chủ nghĩa đa nguyên nào và cho đến bây giờ điều đó cũng chưa xảy ra.
Cô Marie Strasakova, nhà nghiên cứu về Việt Nam tại bộ môn các nghiên cứu Á châu của trường Đại học Tổng hợp Palackeho tại Olomouc phân tích. Xin cảm ơn cô và hẹn gặp lại…
CARACAS, Venezuela – Tôi viết những điều này từ trong nhà giam tối tăm ở một đồn công an bí mật tại đất nước Venezuela của tôi. 32 tuổi và đã là một nhà hoạt đông dân chủ được 12 năm, Tôi có hai đứa con, tám và năm tuổi, chúng là mặt trăng và mặt trời của tôi. Người vợ mà tôi yêu thương hiện đang mang gánh nặng vì kết hôn với một Tù nhân chính trị.
Cách đây một năm, khi tôi đang chuẩn bị đến phát biểu tại hội nghị của Đảng Popular Will mà tôi là thành viên, có một tốp từ 10 hay 15 cảnh sát mặc thường phục đã chặn tôi lại. Hai tá đặc vụ có vũ trang đã trói tay và trùm đầu tôi bằng vải đen. Họ đưa tôi đến nhà tù – nơi mà tôi đang viết ra những dòng này, nơi tôi bị giam giữ trong một buồng giam không có lấy một tia sáng hoặc một khe hở nào để tôi hít lấy khí trời.
Chỉ cần tôi giang tay là chạm ngay được vào hai bức tường đối diện. Cánh cửa bị bịt bởi hai túi rác đen khiến cho căn phòng chìm trong một màu đen tăm tối. Thức ăn bị thối rữa, giòi bọ bò trên sàn cùng với những mảnh quần áo phủ lên những bãi phân. Tôi cảm tưởng như mình đang bị chôn sống.
Tôi bị từ chối mọi giao tiếp với thế giới bên ngoài và chỉ được nói chuyện với luật sư khi họ đưa tôi ra tòa. Sau 10 ngày, tôi được đưa đến phòng điều hành của nhà giam, nơi mà suốt bảy tháng tiếp theo tôi nằm ngủ trên tấm thảm trải dưới nền nhà. Cuối cùng tôi được chuyển đến một buồng giam có giường, nhưng không có cửa sổ. Tôi chỉ có thể nhìn thấy mặt trời một tiếng mỗi tuần.
Cách đây 5 năm, tôi đang theo học chương trình thạc sĩ tại Đại học Colombus. Sau đó, tôi cùng gia đình chuyển về khu Morningside Heights tại Mahattan với hy vọng một ngày nào đó có thể mang về mọi thứ tôi đã học để xây dựng lại quê hương. Không chỉ với tôi mà cả nhiều người dân Venezuela khác, bỏ tù chính trị là một hình phạt vì đã dám mơ về một xã hội dân chủ, không có chủ nghĩa cộng sản và hội nhập quốc tế. Chúng tôi chỉ muốn những điều mà rất nhiều người khác trên thế giới này có được như những quyền cơ bản: bầu cử tự do, quản trị quốc gia tốt, tự do biểu đạt, tư pháp độc lập, an toàn cá nhân và tự do kinh tế dù chỉ cần ở mức tối thiểu – những thứ mà ngay cả Đảng cộng sản Trung Quốc cũng không còn cấm cản người dân của họ nữa.
Tôi không phải là người duy nhất suy nghĩ như vậy; 1,048 tù nhân chính trị khác và hầu hết những người dân Venezuela đều có chung ước mơ giống tôi. Nhưng quân đội vũ trang đã áp đặt nên một chế độ của nỗi sợ hãi, tham nhũng và cả máu. Tôi là trường hợp điển hình của chế độ đó.
Tháng mười năm ngoái, tòa án đã phát lệnh cho tôi tự do nhưng những người cai ngục đã phớt lờ lệnh đó. Cách đây ba tháng, công tố viên trong vụ án của tôi đã kết thúc cuộc điều tra, xác nhận tôi không có bất kỳ tội nào (Tôi đã phải đối mặt với cáo buộc tàng trữ chất nổ). Điều này có nghĩa là quy trình bắt giữ đó không có bất cứ điều tích cực nào dành cho tôi cả – tôi chỉ đơn giản bị bắt cóc làm con tin một cách vi hiến. Liên Hiệp Quốc, the Inter-American Court of Human Rights (Tòa án Nhân quyền Liên Mỹ), Human Rights Watch (Tổ chức Theo dõi Nhân quyền) và Amnesty International (Tổ chức Ân xá quốc tế) đã mô tả sự giam giữ của tôi là tùy tiện và kêu gọi để tôi được thả.
Nhưng tôi biết tôi ở đây vì một lý do, sự cống hiến của tôi và những người như tôi sẽ thay đổi hàng triệu cuộc đời. Hiện nay, 93% người dân Venezuela không đủ khả năng tiếp cận lương thực. Vì đó là lỗi của một chính phủ tham nhũng và tàn bạo, gần ba phần tư người dân Venezuela nói rằng họ giảm trung bình 7 kg trong năm vừa qua. Bộ trưởng bộ Y tế đã bị sa thải vì để lộ ra báo cáo hàng năm về công việc của ông ta, tiết lộ rằng tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong đã trở lại mức của năm 1950.
Tôi không thể hình dung nổi sự tuyệt vọng của hàng ngàn bệnh nhân bị ung thư và các bệnh khác đang liên tục chịu đau đớn trong các bệnh viện thiếu thuốc men. Tôi không muốn nghĩ về nỗi sợ của một người cha khi đứa con của anh ta bị chết do sốt hoặc tiêu chảy khi đáng lẽ có thể dễ dàng được chữa trị nếu anh ta tiếp cận được với thuốc.
Tôi ở tù để những điều này phải chấm dứt. Niềm tin đó đã cho tôi thêm sức mạnh.
Thế hệ của tôi đã đặt tự do như mục tiêu của mình. Tôi muốn đề nghị những người Mỹ và thế giới sát cánh cùng chúng tôi. Tôi yêu cầu truyền thông đưa tin về những gì đang bị che đậy ở Venezuela. Tôi đòi hỏi những Tổ chức phi chính phủ và những nhóm Hoạt động về nhân quyền tiếp tục tố cáo những Vi phạm Nhân quyền. Và tôi kêu gọi những nhà đầu tư nên hiểu rằng sẽ chẳng có bất kì lợi nhuận nào nếu làm ăn cùng một chính phủ phá sản khi Venezueala hoạt động lại trên thị trường thế giới.
Hiện nay người Venezuela chúng tôi đang đối mặt với ba thách thức chính. Đầu tiên là phải vượt qua cuộc khủng hoảng nhân đạo do thiếu thốn lương thực và thuốc men. Thứ hai là khôi phục lại nền dân chủ bằng con đường hòa bình và tránh xảy ra cuộc nội chiến. Thứ ba là mở cửa hội nhập nền kinh tế của chúng tôi với thế giới.
Chúng tôi không đòi hỏi bất cứ ai giải quyết vấn đề này cho mình. Chúng tôi có trách nhiệm cho tương lai của chính đất nước mình. Nhưng tầm ảnh hưởng của Washington có thể giúp chúng tôi đẩy nhanh tiến trình này hoặc ít nhất cũng giúp tình trạng dễ thở hơn. Nhà Trắng, cùng với cộng đồng quốc tế có khả năng tạo áp lực lên cuộc đàm phán và chuyển đổi hòa bình sang nền dân chủ. Chúng tôi phấn khởi vì sự ủng hộ mà người Châu Âu, Latin và người Bắc Mỹ đã thể hiện. Tôi chỉ dám đề nghị thêm một điều: giải quyết vấn đề.
Về phía tôi, tôi sẽ làm mọi thứ trong mọi khả năng của mình để tiếp tục kháng cự ở nhà tù. Tôi sẽ tiếp tục mơ đến ngày trở về nhà để ngủ trên chiếc giường sạch sẽ vây quanh bởi gia đình mình. Tôi sẽ tiếp tục mơ về ngày mà tất cả chúng ta cùng đổ xuống đường để ăn mừng cho tự do.
Tác giả Yon Goicoechea là một luật sư và nhà hoạt động chính trị.
Bà Đỗ Thị Mai, mẹ của em Đỗ Đăng Dư, 17 tuổi, bị chết khi đang tạm giam. Bà tự hỏi: “Tại sao con tôi bị thành ra thế này?”. Ảnh từ Amanda Mustard, The New York Times
Hà Nội, bà Đỗ Thị Mai cho biết bà rất đau đớn khi biết tin con trai của bà là Đỗ Đăng Dư, 17 tuổi, bị hôn mê vài tuần sau khi trở ra từ đồn công an một vài vì bị bắt giữ và buộc tội ăn cắp hai triệu đồng.
Theo một luật sư bảo vệ cho gia đình bà nói rằng: ban đầu công an nói rằng tổn thương nghiêm trọng ở đầu và chân của anh Dư là do ngã trong phòng tắm. Bà Mai cho biết: “Con tôi bị hôn mê vì vậy tôi không thể hỏi nó được.”
Em Dư chết trong bệnh viện vào tháng 10 năm 2015. Một thành viên của gia đình anh nói rằng họ tin em ấy bị tra tấn trong lúc giam giữ. Một tháng sau, hai luật sư của gia đình bị 8 kẻ bịt mặt tấn công khi đang trên đường đến nhà em Dư.
Sau gần hai năm, Bà Mai vẫn tìm kiếm câu trả lời trong vô vọng. “Hai tháng trước khi con trai tôi chết, nó vẫn khỏe mạnh”, bà nói trong cuộc phỏng vấn đầy tâm trạng tại nhà bà, ở ngoại ô Thủ đô Hà Nội: “Tại sao con tôi bị thành ra thế này?”.
Việt Nam đang cải thiện Hệ thống Pháp luật hình sự một cách chậm chạp trong nhiều năm qua, dưới áp lực từ các chính phủ phương Tây. Những thay đổi bổ sung vừa được Quốc hội thông qua vào tháng sáu rồi và sẽ có hiệu lực từ tháng một năm 2018. Nhưng các cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam và các nhóm đấu tranh nhân quyền vẫn nghi ngờ. Căn cứ vào các cuộc phỏng vấn những cựu Tù nhân lương tâm và các tin tức từ truyền thông trong nước, các nhà tù tại Việt Nam vẫn tồn tại án tử hình, cưỡng bức lao động và tử vong khi tạm giam vẫn ở tỉ lệ cao. Theo báo cáo đăng trên trang web chính thức của chính phủ gần đây về hệ thống nhà tù Việt, những cái chết trong khi tạm giam nêm trên đó có thể chỉ là những tai nạn. Còn theo các nhà hoạt động nhân quyền thì thông tin này càng chứng tỏ những nỗi lo sợ xấu nhất của họ là có khả năng.
Cũng trong báo cáo này, đã có 429 tù nhân bị tử hình từ tháng 8 năm 2013 đến tháng 6 năm 2016, một sự thừa nhận hiếm có từ một Chính phủ độc đảng đã từ lâu vẫn còn duy trì các quy trình thực hiện án tử hình không rõ ràng. Theo như Amnesty International (Tổ chức Ân xá Quốc tế), Việt Nam có tỷ lệ án tử hình nằm trong ba nước cao nhất thế giới, đứng sau Trung Quốc và Iran.
Báo cáo trên còn đề cập đến giai đoạn 2011-2016 cho biết đã có 261.840 tù nhân được đào tạo nghề, một thuật ngữ mà các nhà hoạt động nhân quyền cho rằng về bản chất đó là lao động cưỡng bức. Thêm vào đó, báo cáo nói rằng thi hài hoặc tro cốt của 2.812 tù nhân đã được các thành viên trong gia đình đồng ý đem về, điều này cho thấy tỷ lệ tử vong cao của các tù nhân trong thời gian bị giam giữ trên tổng số tù nhân cả nước mà chính phủ cho biết là không dưới 150.000 người.
Benjamin Swanton, một nhà vận động chính sách công bình xã hội và là nhà tư vấn phát triển lâu năm ở Việt Nam nhận định: “Chúng ta có lý do để nghi ngờ về việc quản lý của chính phủ sẽ trở nên ít độc đoán và bạo lực hơn khi Việt Nam chuyển sang nền kinh tế thị trường”.
Các giấy tờ chính thức liên quan đến cái chết của em Đỗ Đăng Dư mà gia đình em nhận được từ chính quyền Việt Nam. Ảnh từ Amanda Mustard, The New York Times
Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không trả lời các câu hỏi qua email về các điều kiện trong nhà tù Việt Nam.
Bà Pip Nicholson, giáo sư Trường luật Melbourne tại Úc, chuyên gia luật pháp Việt Nam nói rằng: Nhiều quan chức của đảng cộng sản Việt Nam ủng hộ thay đổi hệ thống pháp luật hình sự, chẳng hạn như: Tư pháp độc lập, Suy đoán vô tội. Tuy nhiên, những người ủng hộ các nguyên tắc kiểu phương Tây này là thiểu số.
Các chuyên gia về chính sách và bảo vệ quyền con người cho biết, kết quả là các vụ bắt giữ hầu hết đều bị hệ thống các tòa án tuyên án có tội và với hệ thống nhà tù thì quyền con người là thứ không nằm trong thứ tự ưu tiên. Những người ủng hộ nhân quyền nói rằng, tham nhũng, tội ác không bị trừng phạt, bạo lực trong nhà tù hầu hết không bị truy tố bởi vì hệ thống phục vụ lợi ích của đảng buộc những người bất đồng chính kiến phải im lặng và để làm giàu cho các cán bộ trại giam.
“Trong đó rất dễ chết” – Đoan Trang, một nhà báo độc lập tại Hà Nội đã trả lời phỏng vấn, cô đã viết khá nhiều về sự đàn áp của chính quyền trong nước.
Báo cáo của chính phủ gần đây đưa ra số liệu thống kê nhà tù, là một phần của quá trình thay đổi dài hạn theo xu hướng toàn cầu. Ví dụ, số tội phạm bị tử hình ở Việt Nam giảm từ 45 trường hợp ở năm 1993 xuống còn 22 trường hợp vào năm 2009.Tuy nhiên, báo cáo cũng cho biết số người chết ở Việt Nam đã tăng lên 681 người vào năm ngoái từ 336 người năm 2011 và chính phủ có kế hoạch xây dựng 5 trung tâm thi hành án tử hình mới để đáp ứng nhu cầu.
Tuy nhiên, báo cáo cũng cho biết số người tử vong ở Việt Nam đã tăng lên 681 vào năm ngoái từ 336 năm 2011 và chính phủ có kế hoạch xây dựng 5 trung tâm thực hiện mới để đáp ứng nhu cầu.
Theo bà Janice Beanland, người vận động chiến dịch tại Amnesty International cho biết xu hướng toàn cầu là giảm án tử hình. Bà nói: “Đây là lý do tại sao chúng tôi kinh ngạc khi biết rằng trên thực tế Việt Nam thường xuyên thi hành án tử hình nhiều hơn những gì chúng tôi nghĩ.”
Báo cáo của chính phủ cho biết, Việt Nam đã cải thiện việc dạy nghề trong tù, các tù nhân được đào tạo về may mặc, xây dựng, mộc, cơ khí, nông nghiệp và chế biến nông sản.
Nhưng những cựu tù nhân và các nhóm bảo vệ nhân quyền nói rằng bản chất không phải là lao động tự nguyện, và sản phẩm hạt điều, hàng may mặc và các sản phẩm khác được xuất khẩu từ các nhà tù để kiếm lợi nhuận.
Anh Đoàn Huy Chương, nhà hoạt động công đoàn được trả tự do vào tháng hai sau khi bị kết án 7 năm tù giam, cho biết rằng các tù nhân thường phải dậy sớm từ 6 giờ sáng, phải lao động chân tay, không được trả tiền, bị cho đến bất kỳ nơi nào từ 3 giờ chiều đến 7 giờ tối.
Cha của Đỗ Đăng Dư, ông Đỗ Đăng Ung điều chỉnh bức ảnh thờ của con trai.
Anh nói thêm, các tù nhân có tiền hối lộ mới được cho đi bệnh viện khi họ bị bị bệnh, “Không có tiền, dù họ bị sốt, họ vẫn phải làm việc”.
Những nhà bảo vệ nhân quyền nói rằng họ đặc biệt lo ngại về khẳng định của chính phủ rằng gia đình phạm nhân được cho phép lấy thi hài và tro cốt của 2.812 tù nhân về chôn cất.
Báo cáo năm 2014, Tổ chức Human Rights Watch (Theo dõi Nhân quyền) cho biết các tù nhân bị bắt vì những lỗi nhỏ có thể chết khi bị giam giữ, còn những lời giải thích chính thức về cái chết của họ là “đáng lo ngại và cho thấy sự bao che có hệ thống”. Báo cáo trích dẫn lời những người sống sót nói rằng công an đôi khi đánh họ để lấy lời khai nhận những tội danh mà họ không có. .
“Có phải tôi nghĩ rằng họ bắt đầu với ý tưởng đánh ai đó đến chết? Không”, ông Phil Robertson, phó giám đốc Tổ chức Human Rights Watch khu vực Châu Á nói. “Nhưng liệu tôi có nghĩ rằng không có ai phải chịu trách nhiệm hay chịu kiểm soát trong hệ thống? Vâng. Và đó là vấn đề cơ bản”.
Trong trường hợp em Dư bị chết trong lúc tạm giam năm 2015, cảnh sát điều tra vài tháng sau đó cho hay đầu của cậu ấy bị chấn thương – một vết thương lớn– là do bạn cùng phòng giam đá vào đầu, chứ không phải bị ngã trong phòng tắm như những gì họ nói ban đầu, theo lời của Lê Luân, một trong những luật sư của gia đình.
Người bạn cùng phòng, Vũ Văn Bình đã bị tuyên án 10 năm tù giam vì tội “cố ý gây thương tích”. Tuy nhiên, luật sư Luân cho rằng những lời giải thích của phía công an về cái chết của anh Dư là khá lộn xộn vì có những mâu thuẫn về mặt pháp y.
Ví dụ, luật sư dẫn chứng bằng bức ảnh chụp X quang mà ông cung cấp cho tờ New York Times, vết thương nằm trên trán của anh Dư chứ không nằm trên đỉnh đầu. Theo ông, rất khó tưởng tượng làm thế nào các vết thương ở chân của em Dư là do bị ngã ở chỗ vệ sinh trong nhà tắm, như các nhà chức trách đã tuyên bố.Ông Lê Luân nói rằng các nguyên nhân mà phía công an mô tả “không thể tạo ra những vết thương nghiêm trọng như vậy” “Phải xảy ra những xô xát khác”.
Các thành viên của gia đình em Dư đã nói trong một cuộc phỏng vấn khác cho rằng họ vẫn không biết chắc chắn em ấy đã chết như thế nào.
Họ chỉ có một điều chắc chắn duy nhất là có một điều gì đó về những lời giải thích chính thức vô nghĩa..
“Nó đã làm sai”, “Nhưng nó không đáng chết.”, ông nội của em Dư là Đỗ Đình Văn đã nói như vậy khi ông đứng cạnh bàn thờ tạm mà gia đình đã lập cho con của họ tại phòng khách khi em vừa qua đời.
Từ trái qua phải Ông Trương Minh Đức, Phạm Văn Trội và Nguyễn Trung Tôn
Vào ngày 8 tháng 9 năm 2017, Amnesty International (Tổ chức Ân xá quốc tế) lên tiếng lo ngại tình trạng sức khỏe của ba nhà hoạt động là: Trương Minh Đức, Nguyễn Trung Tôn và Phạm Văn Trội. Trước khi bị bắt, cả ba người đã có những vấn đề sức khỏe đòi hỏi phải điều trị thường xuyên và hiện đang bị biệt giam tại nhà tù B14, Hà Nội.
Ông Trương Minh Đức đang bị bệnh tim và cao huyết áp, vừa bị đột quỵ vào tháng 5 năm nay. Ông Nguyễn Trung Tôn bị các vấn đề về thận, tuyến tiền liệt. Đặc biệt chấn thương đầu gối nặng của ông vẫn chưa lành sau lần bị một nhóm lạ mặt bắt cóc và đánh đập vào tháng 2 năm 2017. Ông Phạm Văn Trội đang phải chịu đau đớn vì loét dạ dày. Mặc dù vợ họ đã cố gắng chuyển thuốc men thường xuyên vào trong tù thông qua quản giáo trại giam, nhưng họ không thể chắc chắn liệu thuốc có được chuyển tiếp cho chồng họ hay không, bởi vì họ vẫn chưa được gặp mặt chồng kể từ khi chồng họ bị bắt.
Amnesty International kêu gọi mọi người viết thư gửi đến Văn phòng Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công An và Bộ Ngoại giao Việt Nam yêu cầu 3 điều sau:
– Phóng thích Trương Minh Đức, Nguyễn Trung Tôn và Phạm Văn Trội ngay lập tức và vô điều kiện vì họ đã bị tước quyền tự do chỉ vì thể hiện ôn hòa quyền tự do ngôn luận và tự do lập hội của họ.
– Cho đến khi được thả ra, đảm bảo rằng họ được bảo vệ, không bị tra tấn và ngược đãi, được phép gặp gia đình, luật sư theo yêu cầu và được chăm sóc y tế đầy đủ.
– Đảm bảo chấm dứt ngay lập tức các vụ bắt giữ và quấy rối tùy tiện các thành viên của Hội Anh em dân chủ và các nhà hoạt động khác vì việc biểu đạt ôn hòa quan điểm của họ.
Ba nhà hoạt động trên là thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ do Luật sư Nhân quyềnNguyễn Văn Đài thành lập năm 2013 để cổ vũ ôn hòa cho dân chủ ở Việt Nam. Tất cả đều bị buộc tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo điều 79 Bộ luật Hình sự năm 1999. Điều luật đã bị lên tiếng từ lâu vì tính mập mờ trong quy định hành vi phạm tội của nó.
Ngày 22/8/2017, Amnesty International (Tổ chức Ân Xá Quốc Tế) ra thông cáo báo chí bày tỏ lo ngại về tình trạng giam giữ nhà hoạt động Nguyễn Bắc Truyển. Thông cáo nói rằng ông Truyển đang có nguy cơ bị tra tấn, ngược đãi, đặc biệt lo ngại tình trạng sức khỏe của ông, vốn đã gặp vấn đề từ trước khi bị giam giữ, có thể chuyển biến xấu hơn. Tổ chức kêu gọi chính phủ Việt Nam trả tự do ngay lập tức cho nhà hoạt động Nguyễn Bắc Truyển.
Thông cáo cũng là lời kêu gọi hành động khẩn cấp với trường hợp của ông Truyển cùng ba nhà hoạt động khác đang bị giam giữ vì cáo buộc tội liên quan đến Luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài cùng đồng sự, cô Lê Thu Hà, bị bắt giam quá thời gian quy định hơn 18 tháng qua. Tất cả 6 người bị khởi tố theo Điều 79 Bộ Luật Hình sự Việt Nam, với tội danh “Lật đổ chính quyền”. Amnesty International gọi điều luật này được viết một cách mơ hồ (Vaguely Worded).
Nhiều lo ngại đã được Amnesty International đặt ra vì tới giờ gia đình ông Nguyễn Bắc Truyển vẫn không nhận được xác minh từ cảnh sát về việc ông bị bắt hay giam giữ ở đâu, mặc dù gia đình đã gửi yêu cầu. Trong khi đó ông Truyển vẫn đang bị bệnh tim mạch và đường ruột mà sẽ bị biến trứng nếu ông không được tiếp cận với những thuốc men cần thiết.
Cựu Tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển là một tín đồ Phật giáo Hòa Hảo, một nhóm tôn giáo thiểu số ở miền Nam Việt Nam. Ông đã từng bị bắt vào năm 2006 và bị giam hai năm rưỡi theo cáo buộc “Tuyên tuyền chống phá nhà nước” vì những việc làm hỗ trợ pháp lý cho những dân oan mất đất.
Qua thông cáo, Ân Xá Quốc Tế kêu gọi tất cả mọi người viết thư cho chính phủ Việt Nam bằng bất kỳ ngôn ngữ nào để đề nghị ba điều:
+ Ngay lập tức làm rõ việc ông Nguyễn Bắc Truyển đang ở đâu;
+ Phóng thích ông Nguyễn Bắc Truyển ngay lập tức và vô điều kiện nếu ông đang bị giam giữ.
+ Trong trường hợp trì hoãn việc phóng thích, phải đảm bảo việc ông Truyển được bảo vệ khỏi việc bị tra tấn và các hình thức ngược đãi khác và ông phải được phép gặp gia đình, luật sư của mình cũng như được tiếp cận với sự chăm sóc y tế đầy đủ.
Vào ngày 21/8, Nữ dân biểu Hoa Kỳ Zoe Lofgren, đại diện điạ hạt 19, bang California viết thư tới Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson yêu cầu Hoa Kỳ cần có thái độ đối với hành động đàn áp nhân quyền ở Việt Nam, đơn cử việc Hà Nội bắt giữ các nhà hoạt động Nguyễn Bắc Truyển, Trương Minh Đức, Nguyễn Trung Tôn và Phạm Văn Trội vào ngày 30/7.
Cũng từ một thông báo gần đây ngày 1/8/2017, Amnesty International nêu lên thông tin về ít nhất 90 người hiện đang bị tước đoạt tự do mà tổ chức coi là Tù nhân lương tâm, họ là các Blogger, các Nhà hoạt động về quyền đất đai, quyền lao động, quyền chính trị dân sự, các nhà hoạt động về quyền người thiểu số, tôn giáo.
Amnesty International (Tổ chức Ân Xá Quốc Tế)ra thông cáo báo chí với nội dung vừa nêu trong ngày 1 tháng 8.
Theo đó, tổ chức Amnesty International nêu rõ bốn người vừa bị bắt vào hôm Chủ Nhật; bao gồm Kỹ sư Phạm Văn Trội, Nhà báo tự do Trương Minh Đức, Luật sư Nguyễn Bắc Truyển và Mục sư Nguyễn Trung Tôn với cáo buộc tội liên quan đến Luật sư nhân quyềnNguyễn Văn Đài cùng đồng sự, cô Lê Thu Hà, bị bắt giam quá thời gian quy định hơn 18 tháng qua. Tất cả 6 người bị khởi tố theo Điều 79 Bộ Luật Hình sự Việt Nam, với tội danh “Lật đổ chính quyền”.
Amnesty International khẳng định các việc làm của 6 thành viên trong tổ chức xã hội dân sự độc lập Hội Anh Em Dân Chủ là thực hiện Quyền công dân được hiến định như Quyền tự do biểu đạt và Tự do hội họp. Đồng thời những hành động bắt giữ tùy tiện và giam cầm gần đây là vi phạm các quy định của Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR). (*)
Amnesty International cũng nhắc đến trường hợp 2 người mẹ vừa bị đưa ra xét xử gần đây là Mẹ Nấm – Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và Trần Thị Nga với tội danh “Tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 88 Bộ Luật Hình sự Việt Nam. Cả 2 chị đều nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ quốc tế, các tổ chức Bảo vệ Nhân quyền trong và ngoài nước, các chuyên gia Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, các phát ngôn ngoại giao của Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu tại Việt Nam.
Trong thông cáo này cũng nhắc đến trường hợp của Trần Hoàng Phúc, một nhà hoạt động trẻ 23 tuổi bị bắt vào ngày 3 tháng 7 theo Điều 88 của Bộ luật Hình sự. Anh Lê Đình Lượng, một nhà bất đồng chính kiến bị bắt vào ngày 24 tháng 7 theo Điều 79 của Bộ luật Hình sự. Ít nhất 5 nhà hoạt động khác bị bắt giữ từ tháng 11 năm 2016 hiện đang bị giam giữ đến nay chưa đưa ra xét xử. Amnesty International lên tiếng lo ngại về việc giam giữ trong trại giam kéo dài có thể tạo điều kiện cho việc tra tấn và đối. Ngoài ra là những lo ngại về quyền liên lạc kịp thời với luật sư và chuẩn bị biện hộ là một phần thiết yếu của quyền được xét xử công bằng. Cả hai lo ngại trên đều là những quy định có trong các hiệp ước mà Việt Nam, với tư cách là một quốc gia thành viên, có nghĩa vụ tuân thủ pháp luật, bao gồm Công ước Quốc tế về Các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) và Công ước Liên Hợp Quốc về Chống Tra tấn và Trừng phạt hoặc Đối xử tàn nhẫn, vô nhân đạo làm mất phẩm giá khác.
Tổ chức Amnesty International kêu gọi Chính phủ Việt Nam phải thực hiện trách nhiệm trong việc cam kết về nhân quyền và hủy bỏ những cáo buộc đối với tất cả các nhà hoạt động là những người thực hiện các quyền nêu trên. Đồng thời, Amnesty International cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế lên án việc Chính quyền Việt Nam đang đàn áp các nhà hoạt động nhân quyền với mức độ ngày càng mạnh bạo và yêu cầu trả tự do vô điều kiện ngay lập tức cho tất cả Tù nhân lương tâm tại Việt Nam.
Amnesty International đã ghi lại thông tin về ít nhất 90 người hiện đang bị tước đoạt tự do mà tổ chức coi là Tù nhân lương tâm, họ là các Blogger, các Nhà hoạt động về quyền đất đai, quyền lao động, quyền chính trị dân sự, các nhà hoạt động về quyền người thiểu số, tôn giáo,…
Hôm 24.5 vừa đúng 8 năm ngày nhân vật bất đồng chính kiến nổi tiếng Việt Nam, anh Trần Huỳnh Duy Thức bị bắt giam. Một bức thư của Tổ chức Ân xá Quốc tế – có trụ sở chính tại London, UK với hơn 7 triệu thành viên và người ủng hộ; ghi gửi trực tiếp đến Bộ trưởng BCA ông Tô Lâm kêu gọi trả tự do cho anh Thức!
—
19 tháng 5. 2017
Thưa ngài!
Re: Bức Thư Ngỏ về Trần Huỳnh Duy Thức
Chúng tôi viết thư này gửi đến ông để trình bày về tình trạng của Trần Huỳnh Duy Thức, người đang thụ án 16 năm tại trại giam Số 6 tỉnh Nghệ An.
Trần Huỳnh Duy Thức, một doanh nhân thành đạt và là một nhà hoạt động vì sự cải cách xã hội và kinh tế, đã bị giam từ ngày 24 tháng 5 năm 2009, bị bắt với cáo buộc “trộm cước viễn thông”. Chính quyền sau đó đã chuyển sang điều tra hình sự với tội danh dựa trên Điều 88 của BLHS năm 1999 “tuyên truyền chống phá nhà nước”, nhưng sau đó lại buộc tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo Điều 79. Vào ngày 20 tháng 1 năm 2010, Trần Huỳnh Duy Thức bị xét xử và kết án 16 năm tù và 5 năm quản chế tại gia.
Phiên xét xử của Trần Huỳnh Duy Thức không đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế cho một phiên tòa công bằng, coi nhẹ giả định vô tội và quyền được bào chữa. Việc truy tố không cung cấp được bằng chứng nào để chứng minh cho bản cáo trạng. Theo như lời của những người có mặt tại phiên xét xử, quan tòa chỉ dành ra 15 phút để suy xét nhưng lại cần hết 45 phút để đọc bản thông báo quyết định kết án. Điều này chỉ ra việc có thể kết luận đã được chuẩn bị trước phiên xét xử.
Tổ chức Ân Xá Quốc Tế xem xét ông Thức là một tù nhân lương tâm, bị giam giữ vì đã thực hiện quyền tự do ngôn luận của mình thông qua các bài viết nêu lên ý kiến kêu gọi các cải cách hòa bình cho xã hội và kinh tế Việt Nam. Vì thế chúng tôi kêu gọi việc trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cũng như xóa bỏ các cáo trạng cho ông Thức.
Hiện ông Thức đã thực hiện được một nửa bản án của mình, chúng tôi cực kỳ quan ngại về tình trạng giam giữ này không đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, và vì thế đang gây những ảnh hưởng xấu không nhỏ đến sức khỏe và tinh thần của ông Thức.
–
Trong quá trình thụ án, ông Thức đã bị chuyển trại nhiều lần mà gia đình không được thông báo trước, những người phải đi một quãng đường xa để thăm người thân của mình. Quy tắc 59 của Quy Tắc Tiêu Chuẩn Tối Thiểu của Liên Hiệp Quốc đối với Tù Nhân (Quy Tắc Nelson Mandela), được nhất trí thông qua bởi Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc vào tháng 12 năm 2015, quy định rằng “các tù nhân phải được giam giữ, trong phạm vi có thể, tại trại giam gần với gia đình và nơi phục hồi xã hội của họ.”
Tại trại giam hiện nay – Trại giam Số 6 – ông Thức không được giam giữ trong buồng giam có điều kiện đầy đủ ánh sáng khi điện bị cắt vào buổi sáng, gây cản trở không cho việc đọc và viết được thoải mái. Quy tắc 14(a) của Quy Tắc Nelson Mandela quy định rằng “cửa sổ của buồng giam phải đủ lớn để các phạm nhân có thể đọc và viết bằng ánh sáng tự nhiên và phải được xây dựng để có thể lưu thông không khí từ bên ngoài, trong điều kiện có hoặc không có hệ thống thông gió nhân tạo.”
Quy tắc 14(b) quy định rằng “ánh sáng nhân tạo phải được cung cấp cho phạm nhân để có thể đọc và viết mà không gây tổn thương đến mắt và thị giác.” Ngược lại các quản giáo tại trại giam đã từ chối việc cải thiện tình hình, lẫn cho phép gia đình ông Thức gửi ánh sáng nhân tạo từ một chiếc đèn đọc sách nhỏ bằng nhựa và chạy bằng pin. Hệ quả là thị giác của ông Thức bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhưng lại không được cho khám mắt và chữa trị mắt trong tù.
Những quyền khác mà ông Thức đáng lẽ phải được tôn trọng cũng bị từ chối bởi chính quyền trại giam, như quyền được gửi và nhận thư từ ông Thức với gia đình và việc tiếp cận với các ấn phẩm, tài liệu. Đây là vi phạm Quy Tắc 58(1) và 64 của Quy Tắc Nelson Mandela. Ông Thức cũng đã bị đe dọa sẽ bị xử phạt nếu như tiếp tục lên tiếng về quyền con người cho các tù nhân khác.
Chúng tôi kêu gọi chính quyền trại giam của Việt Nam phải đảm bảo tình trạng giam giữ và đối xử với ông Trần Huỳnh Duy Thức tôn trọng nghiêm ngặt với Quy Tắc Nelson Mandela, để ông Thức có thể được đối xử bằng sự tự trọng và tôn trọng.
Cuối cùng, chúng tôi một lần nữa muốn đôn đốc, kêu gọi việc thả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho ông Trần Huỳnh Duy Thức và các tù nhân lương tâm khác.
Là một nước thành viên của Giao Ước Quốc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị (ICCPR), Việt Nam phải tôn trọng và bảo vệ quyền tự do ngôn luận. Việc bắt và giam giữ những người như Trần Huỳnh Duy Thức, những người không làm gì ngoài việc bày tỏ suy nghĩ của mình một cách hòa bình, cho thấy Việt Nam đang không thực hiện nghĩa vụ của mình dưới luật quốc tế về quyền con người.
Kính thư,
Claire Mallinson
Director, Amnesty International Australia
Shamini Darshni
Director, Amnesty International Malaysia
Sylvie Brigot-Vilain
Director, Amnesty International France
Altantuya Batdorj
Director, Amnesty International Mongolia
Markus N. Beeko
Director, Amnesty International Germany
Grant Bayldon
Director, Amnesty International New Zealand
Mabel Au
Director, Amnesty International Hong Kong
Anna Lindenfors
Director, Amnesty International Sweden
Usman Hamid
Director, Amnesty International Indonesia
Hideki Walkbayashi
Director, Amnesty International Japan
Jose Noel Olano
Head of Office, Amnesty International Philippines
Piyanut Kotason
Director, Amnesty International Thailand
Kate Allen
Director, Amnesty International UK
Margaret Huang
Director, Amnesty International USA
